OliNo

Duurzame Energie

Waterkrachtcentrale in rivier de Dommel

Geplaatst door Bram Taks in Water-energie
Tags:
Geef een reactie

De DommelCoöperatie Dommelstroom wil een waterkrachtcentrale in riviertje de Dommel bouwen.
Als het aan Duurzame Energiecoöperatie Dommelstroom ligt, wordt het water van rivier de Dommel een duurzame energiebron. De energiecoöperatie wil daarvoor een waterkrachtcentrale bouwen bij de stuw in Sint-Michielsgestel.

Deze waterkrachtcentrale heeft voldoende capaciteit om aan 170 huishoudens groene stroom te leveren. Dommelstroom maakt gebruik van een innovatieve techniek en is het eerste particuliere initiatief dat van een lokaal waterschap toestemming heeft gekregen om midden in een watergang, aan een bestaande stuw van het Waterschap, een waterkrachtcentrale te bouwen.

Daarnaast wordt Dommelstroom de eerste coöperatieve waterkrachtcentrale van Nederland. Vader en zoon Taks geven dit initiatief sinds 2011 vorm. De gemeente Sint-Michielsgestel, Stichting DOEN en het ministerie van EZ hebben al een bijdrage toegezegd. EZ heeft dat gedaan door middel van een toekenning stimulering duurzame energieproductie (SDE+).

Crowdfunding

Het resterende bedrag willen Jan en Bram Taks ophalen door middel van crowdfunding. Particulieren en bedrijven kunnen op een crowdfundingswebsite de Dommelstroomdelen kopen. Daar wordt ook bijgehouden hoeveel geld er al geïnvesteerd is en hoeveel er nog nodig is. Kopers van een certificaat worden mede-eigenaar van de waterkrachtcentrale en ontvangen jaarlijks een winstuitkering over hun certificaten.

Stuw bij Sint-Michielsgestel

De aanleg van de waterkrachtcentrale is voorzien in de Dommel, gekoppeld aan de stuw die gelegen is in Sint-Michielsgestel. Het peilverschil boven- en benedenstrooms bedraagt circa 1,80 meter. Bij de stuw in de Dommel valt jaarlijks gemiddeld 250 miljard liter water ongeveer 1,80 meter naar beneden. Het water wordt bij de stuw verdeeld over drie doorlaatopeningen. De aanleg van een vispassage bij de stuw, (waarbij de vissen zowel stroom opwaarts als stroom neerwaarts kunnen blijven zwemmen) zorgt ervoor dat de centrale geen problemen voor de vispopulatie met zich meebrengt.

Waterkrachtcentrale in Nederland

Installatie

In de praktijk zijn er verschillende soorten installaties om met waterkracht energie op te wekken. Voor de centrale in de Dommel bleek een vijzelturbine een zeer geschikte oplossing;  een vijzel met een diameter van 4 meter zorgt voor een optimaal rendement. Het neervallende water zorgt ervoor dat de schroef gaat draaien. De draaiende beweging van de schroef wordt door een generator omgezet in elektrische stroom.
Vijzel die een dynamo aandrijft voor opwekking stroom

Het potentieel van het water is gelijk aan het hoogteverschil (voor en achter de stuw: 1,8 meter) van het water maal het debiet (ca. 8-10 m³ per seconde) maal de zwaartekrachtversnelling . Dit komt uit op een vermogen van 120 kW. Rekening houdend met diverse correcties geeft dit omgerekend een productiviteit van 600.000 kWh per jaar. Theoretisch zou er een jaarlijkse productie van 8760 uur x 120 kW = 1.051.200 kWh kunnen zijn.

De correcties zijn:
– Niet altijd de maximale hoeveelheid water. De Dommel is vooral een ‘regenrivier’. Gemiddeld is het debiet 8 m3/s, in bepaalde periodes in de zomer zakt het debiet naar 3-4 m3/s en kan de centrale niet op volle capaciteit draaien.
– Om eventuele stuwing te voorkomen wordt de waterkrachtcentrale niet direct aan de stuw gekoppeld, maar komt er een 6 meter lang ‘kanaaltje’ tussen waarvan de zijkanten net hoger zijn dan het streefpeil. Bij hoog water of calamiteiten kan het water over deze overloop heen vallen. Onduidelijk is echter nog hoeveel hoogte we gaan verliezen in het kanaaltje om voldoende water in de schroef te krijgen. Voorlopig houden we dit op 10 centimeter, waardoor we dus netto 1,7 meter hoogteverschil overhouden.

In verband met hydrologische overwegingen zal de centrale worden aangebracht in het verlengde van de middelste doorlaatopening.

Alle noodzakelijke vergunningen zijn binnen en de bouw- en exploitatieplannen zijn goedgekeurd en liggen klaar. De bouw kan beginnen zodra de financiering rond is. Nu rest alleen nog de onmisbare betrokkenheid van vooral mensen in het Dommelgebied die deze unieke waterkrachtcentrale omarmen en erin willen investeren.

6 Reacties to “Waterkrachtcentrale in rivier de Dommel”

  1. Jeroen van Agt Says:

    In de opbrengst berekening is volgens mij geen rekening gehouden met het rendement van de vijzel en het rendement van de generator. Is daar iets over bekend?

  2. Bram Taks Says:

    Hallo Jeroen,

    Het rendement van de vijzel is ca. 85%. De generator, tandwielkast e.d. komen gezamenlijk ook op ongeveer 85%; het totale rendement (water-to-wire) van de installatie is 68-70%.

    De berekening van de vermogen:
    10 m3/s (debiet) x 1,8 m (hoogteverschil) x 9,81 m/s2 (valversnelling) x 68% (efficiëntie installatie) = 120 kW.

    Groet,

    Bram

  3. ard Says:

    Je schrijft “In de praktijk zijn er verschillende soorten installaties om met waterkracht energie op te wekken.” maar je noemt ze niet expliciet. Ik ken de Pelton turbine, de propellor en de vortex (http://www.treehugger.com/renewable-energy/gravitational-vortex-power-plant-is-safe-for-fish.html). De schroef voor energie opwekking is nieuw voor mij. Is dit inderdaad ‘jouw’ vierde?
    Gezien de in de link genoemde bedragen lijkt me de techniek qua prijs en vermogen mooi schaalbaar (zij €40K voor 8x zo weinig vermogen)?

  4. Bram Says:

    Hallo Ard,

    Er zijn zeer veel verschillende type waterkrachtinstallaties. Daarbij kun je onderscheidt maken tussen de hoog en laag verval technieken. In de Dommel is sprake van een laag verval met 1,8 meter. Ook voor laag verval zijn er vele technieken. Ik heb nog geen overzicht gevonden met alle technieken, maar ik heb er een groot aantal bestudeerd. Google maar eens op “low head hydro power”.

    Ook naar de vortex heb ik gekeken. Grootste probleem was hier de ruimte. Om 10 m3/s door een vortex te laten gaan is een zeer grote bassin nodig, waarvoor op onze locatie geen ruimte is.

    De exacte kosten van de vortex weet ik niet. De in het artikel genoemde kosten zijn incl. 40% subsidie. Tevens is de installatie ongeveer een factor 12 kleiner qua capaciteit dan onze schroef. Een exacte vergelijking is altijd moeilijk omdat je niet precies weet welke kosten zijn meegenomen.

    Groet,

    Bram

  5. Gert Says:

    Goed bezig! Klopt dat er veel meer locaties in Nederland zijn waar er ‘iets’ met waterkracht gedaan kan worden. Probleem is vaak dat met name de waterschappen dit beslist niet willen. Hebben jullie ook zgn. stuwrechten? Lijkt mij wel belangrijk om toekomstproof te zijn.
    Veel succes er verder mee.

    p.s. In Putten zijn ze schijnbaar ook een watermolen aan het bouwen…

  6. Dirk de Vries Says:

    Wordt met deze turbines wel voldaan aan de vissterftenorm? Alleen een passage lijkt mij onvoldoende. Zie ook: https://www.rijksoverheid.nl/binaries/rijksoverheid/documenten/kamerstukken/2016/02/02/beantwoording-kamervragen-van-het-lid-jacobi-pvda-over-vissterfte-bij-waterkrachtcentrales/beantwoording-kamervragen-van-het-lid-jacobi-pvda-over-vissterfte-bij-waterkrachtcentrales.pdf

Geef een reactie

WP Theme & Icons by N.Design Studio
Gebruiksvoorschriften | Privacybeleid Adverteren Entries RSS Comments RSS Log in