Gloeilampenverbod nuttig
Geplaatst door Marcel van der Steen in Energiebesparing, Niet-duurzaam Geef een reactieBij het CBS heeft men een bericht uitgebracht dat gloeilampen slechts max 1 % van het totale energiegebruik zouden voorstellen en daarmee mogelijk implicerend dat dus een gloeilampenverbod geen nut zou hebben. Ik probeer in dit artikel wat meer achtergrond te geven, en dan zul je zien dat het wel degelijk voordeel heeft. Het is maar hoe je het wilt bekijken.
Het spraakmakende artikel
Het bewuste artikel is te vinden op verschillende sites, waaronder op energieportal maar ook op het CBS.
In dit artikel focusseert men vooral op de kleine bijdrage van het elektriciteitsverbruik van gloeilampen, vergeleken met de totale energieverbruik. Het wekt de indruk dat het niet veel zin zou hebben om een verbod op gloeilampen uit te voeren, en ons (OliNo’s) inziens is dat niet correct, lees verder.
Actuele deel van elektriciteitsverbruik
Een vergelijk met de hoeveelheid gebruikte energie is niet relevant is de OliNo opvatting. Dit omdat lampen door elektriciteit gedreven worden, en omdat er apart voor elektriciteit betaald wordt (apart van de gasafname, wat gebruikt wordt voor verwarming en koken) is het zinvol een eventueel verbod op gloeilampen te bezien op het effect van het elektriciteitsverbruik. Ook al om de huishoudens te laten zien dat lange termijn doelstellingen ook belangrijk zijn, kan het goed zijn om een verbod op inefficiente energievreters als gloeilampen in te stellen.
Uit de genoemde artikelen blijkt dat de huishoudens 22 % van het totaal aan elektriciteit verbruiken; hiervan gaat 3 % op naar gloeilampen, zie ook de overgenomen grafiek.
Figuur 1: Het 2006 elektriciteitsverbruik naar verbruiker, in Nederland.
Verder wordt gesteld (door Philips, zie hiervoor ook de genoemde artikelen) dat in totaal 19 % van alle elektriciteit wordt gebruikt voor verlichting, waarbij huishoudens 4 % (3 + 1) gebruiken, dus de niet-huishoudens gebruiken dan 19 – 4 = 15 %. Nu is het even inschatten hoeveel van deze elektriciteit wordt gebruikt voor gloeilampen/halogeenlampen. Mijn ervaring is dat in de industrie vooral gebruik wordt gemaakt van TLs, maar dat in de horeca, winkels, theaters en bioscopen vooral gebruik wordt gemaakt van gloeilampen of halogeenlampen. Ik stel nu dat 5 % van deze 15 % voor niet-huishoudensverlichting wordt gebruikt voor gloeilampen en halogeenlampen.
Dus van het totale elektriciteitsverbruik wordt dan 5 + 3 = 8 % gebruikt voor gloeilampen.
Winst door een verbod
Als de overheid een verbod op gloeilampen uitvaardigd, dan zou men de 8 % elektriciteitsverbruik in gaan zetten voor TLs en spaarlampen. Deze zijn snel een factor drie zuiniger, dus dat zou 2/3 * 8 % = 5,3 % schelen op het totaal aan elektriciteitsverbruik in Nederland.
Dit totaal aan elektriciteitsverbruik voor Nederland wordt ook gerapporteerd door het CBS en bedraagt 346 PJ (PetaJoule, is 1015 Joule). Dus 5,3 % hiervan is 18 PJ = 18PJ/3.6MJ (kWh) = 5.1 G kWh wat de besparing aan energie zou zijn voor het jaar 2006.
Een kolencentrale van tegenwoordig, die een 800 MW levert en een uptime heeft van 95 %, zou per jaar 6,7 G kWh leveren.
Dus met een verbod op gloeilampen/halogeenlampen en door deze te vervangen door spaarlampen, zou bijna een gehele kolencentrale uitgespaard kunnen worden. Ik vind dat toch significant, voor de vermindering van het fossiele brandstofverbuik alsook de vermindering van de vervuiling.
Conclusie
Het is maar hoe je en bepaalde besparing wilt over laten komen naar het grote publiek, om aan te tonen dat een verbod op gloeilampen (en eventueel halogeenlampen) wel of niet een significant effect hebben. En dan nog, we zullen aan van alles moeten werken om het energieverbruik, en daarmee ook het elektriciteitsverbruik (en daarmee het fossiele brandstofverbruik) te verminderen. Dus een verbod op gloeilampen (en wellicht ook op halogeenlampen) waarbij alleen veel zuinigere en efficientere lampen worden ingezet, heeft wel degelijk nut op besparing van het energieverbruik.
Noot: n.a.v. de vele discussies onderaan wil ik nog het volgende toevoegen: een veldtest zou heel erg te prefereren zijn, omdat de toepassing van de huidige beschikbare spaarlampen toch ook bezwaren kennen (zie hiervoor deze link). Daardoor zou het beste een goede ervaring opgedaan kunnen worden voordat besloten wordt tot een verbod; dit om eventuele onvoorziene gevolgen te voorkomen wanneer spaarlampen zouden moeten worden ingezet als vervangers van gloeilampen. Natuurlijk, wanneer pas over een aantal jaren het verbod zou ingaan, is er nog tijd voor de markt om volledige vervangers van gloeilampen te vinden, misschien dat leds een uitkomst bieden.
Figuur 2: Een kolencentrale is niet goed voor je gezondheid.
August 8th, 2007 at 12:00 pm
Goed voorstel JeroenH. Als je het lampje een keer doorgemeten wilt hebben, dan laat maar weten.
August 8th, 2007 at 12:24 pm
Dat aanbod zal ik zeker onthouden š
Ik zie trouwens dat er ook al traploos dimbare spaarlampen moeten zijn of er aan komen:
Traploos dimbare spaarlampen (PDF)
Kijk, dĆ”n wordt het voor veel mensen pas echt interessant. Volgens de PDF kun je de spaarlampen op een normale dimmer zetten. Mij boeit de dimbaarheid niet zo veel – ik vind het wel leuk maar niet belangrijk – maar het is weer een argument minder tegen de spaarlamp.
Als ik van de week tijd heb rijd ik even langs een dealer hier in mijn woonplaats en ga ik eens vragen hoe het zit met de dimbare spaarlampen. Later meer!
August 8th, 2007 at 1:47 pm
Ik ben zeer benieuwd. Het ziet ernaar uit dat de compacte fluorescentie lampen dan toch als goed dimbaar product verkocht gaan worden. Ik zoek nog steeds naar de vervanger van mijn silvania 50 W halogeenlampen. De ervaring met een spaarlampspot was niet zo best, en dat kwam omdat de spaarlampspot een te koud licht uitstraalde (was niet de 2700 K maar wellicht eerder 3300 K) en een te grote stralingshoek. Daardoor is de verlichtingssterkte ter hoogte van het tafelblad waar ik mijn boek wil lezen, te laag.
January 26th, 2008 at 8:33 am
Wat ik me afvraagā¦
al een tijdjeā¦,
zijn gloeilampen (per definitie) wel zo verspillend als altijd maar wordt aangenomen?
Zou het niet veel zinvoller zijn het gebruik van gloeilampen te verbieden/beperken in de ‘zomer-maanden’ en in de wintermaanden te bijwijze van spreken te ‘verplichten’ in vertrekken die toch verwarmt moeten worden (met minder efficiĆ«nte warmtebronnen)ā¦
gloeilampen zijn behoorlijk effectieve/efficiĆ«nte straalkacheltjes. Blijft onverlet het feit dat (veel) electriciteit niet zo efficiĆ«nt wordt opgewekt š
January 26th, 2008 at 12:50 pm
@ SiKofiets
Een leuk out-of-the-box denkend idee. In de winter kun je dan de warmte van de gloeilamp meteen gebruiken voor de ruimte, vermits die warmte in die ruimte wel nodig is (buitenlicht of licht in garage, daarvoor is het misschien niet nodig).
Verder zou je ook een oplossing moeten bedenken voor het gedoe, daarmee bedoel ik dat je de lamp bij het in de winter gaan zou moeten vervangen door een gloeilamp en bij het verlaten van het stookseizoen de energiezuinige lamp er weer in moeten steken. Dat vergeten mensen of willen het gewoon niet doen.
Tevens raak je zo niet makkelijk af van die specifieke kleurtemperatuur van de gloeilamp zelf (voor zover deze niet precies nagebootst kan worden door andere energiezuinige lampen).
Maar goed, het is een leuk idee op zich.
January 26th, 2008 at 8:19 pm
@ SiKofiets
Wel een creatieve gedachte, maar niet zo milieuvriendelijk en wel om de reden, die je zelf aan het eind ook al aangeeft.
Elektrisch verwarmen (en daar komt het op neer) heeft een rendement van circa 35%, omdat er bij de productie van elektrische energie in de centrales 65% van de gebruikte energie aan warmte verloren gaat. Een HR-ketel heeft een rendement van circa 100%. Zie ook mijn artikel
http://www.olino.org/articles/2007/12/31/hoe-on-zuinig-is-elektrische-vloerverwarming
over elektrische vloerverwarming.
January 27th, 2008 at 12:14 am
Arie,
dat geldt dus enkel voor (niet duurzaam) gestookte electriciteitsopwekking.
Voor waterkracht, windkracht, PV, WKK koppelingen is het rendement of niet van toepassing of vergelijkbaar hoog maar met een gemakkelijker te distribueren energievorm (electricteit i.p.v. van warme lucht/vloeistof) met energetische gezien veel lagere transportverliezen.
Denk even aan de van de week voorgestelde snoeihoutgestookte kasverwarmingscentrale in het Friese Berlicum, de direct opgewekte warmte is voor de (paprika-)kas, evenals de CO2 (groeien de paprikatjes van als kool), de electriciteit gaat grotendeels het net op het en het rendement van de centrale is zeker niet lager dan dat van een willekeurige C.V.-ketel.
Oftewel:
de ene electriciteitsbron is de ander nietā¦
scheer ze dus niet zomaar over Ć©Ć©n kam, wie millieuvriendelijk warmte wil opwekken of winnen kan dar in principe best electricteit voor gebruiken als tussenvorm. Een warmtepomp voor aardwarmte is leuk maar niet altijd haalbaar, een windmolen staat niet op elk dak, net zomin als dat er bv PV-elementen op monumenten geplaats mogen worden, maar wie windenergie als el-bron gebruikt heeft een hoger opwekkingsrendement dan 35% immers het kost geen fossiele brandstof: In dat geval is het zelfs slim om een eventueel teveel aan EL-vermogen eerst zelf te gebruiken als verwarming en lichtbron i.p.v. het het net op te gooien, het rendement van de omzetting van el. naar licht+warmte is dan zeker niet lager dan dat van een HR-ketel (en oneindig veel hoger als je de uitgespaarde fossiele brandstof in de vergelijking betrekt).
Ergo, niet de gloeilamp is de boosdoener maar de gebruiker die er niet ‘slim’ mee omgaatā¦
Wie een gloeilamp slim inzet is geen energie verkwister. (Dat doet niets af aan LED’s, ze worden er niet minder interessant op, in tegendeel)
January 27th, 2008 at 2:05 pm
@ SiKofiets:
Ik begrijp je redenatie en ben zelf als actief lid van de Windvogel voor opwekking van duurzame energie o.a. met windturbines.
Maar als je bedenkt dat er van de totale elektrische energieconsumptie maar 3% door Nederlandse windturbines wordt geproduceerd wordt het leeuwendeel dus fossiel en via kerncentrales (buitenland) opgewekt. Een groot deel van onze binnenlandse behoefte aan groene stroom wordt geimporteerd.
Als iedere Nederlander zou overstappen naar groene stroom zou invulling daarvan niet te realiseren zijn.
Daarom beschouw ik elektrische energie (groen of grijs) als een kwalitatief hoogwaardige vorm van energie die we dan ook effectief moeten gebruiken. Voor warmteterugwinning (aardwarmte) is dat prima, maar om deze energie maar te gebruiken voor elektrische kachels, vloerverwarming, e.d. zou ik niet willen propageren.
January 27th, 2008 at 9:21 pm
Arie,
dat is allemaal geen nieuws voor meā¦
hoeft ook nietā¦
‘t gaat om het principeā¦
dingen zijn niet altijd zoals het lijktā¦
als het al ergens op lijkt natuurlijkā¦.
Ik zou graag zien dat er echt werk werd gemaakt van PV-toepassingen zodat wij bv ons dak daarmee zouden kunnen bedekken (Ā±3000m2) zonder daarvoor financieel voor in het stof te moeten bijten: Dat het installeren van een geothermisch verwarmingssysteem niet op allerhande kul-argumenten stuit van waterleidingbedrijven die in een/het zelfde gebied zonder problemen gas-/water-/zout-winning toestaan; Dat niet als excuus allerhande brandstof-bijmengingen plaatsvinden die meer fossiele brandstof kosten dan ze uitsparen; Dat de kern-lobby met eerlijke cijfers komt over toereikendheid van de voorraad nucleaire-brandstoffen i.p.v. van te doen dat het een nagenoeg onuitputtelijke energiebron zou betreffen. enz. enz.
En dat bv. fluorescentie-lampen (op z’n zachts gezegd) een behoorlijk milieuafvalprobleem kunnen gaan vormen als dat nu al niet het geval is.
Er valt meer dan voldoende zonlicht op de aardbodem om hier in Nederland met een oppervlakte van Ā±18km*18km de totale Nederlandse energiebehoefte middels PV-electriciteit te kunnen dekken (en wellicht tot in lengte van jaren. Er stroomt ook hier voortdurend water en lucht heen en weer waaraan massa’s energie kunnen worden ontrokken en wat doen wij/onze regeringā¦?
Die zet in op nieuwe kolencentrales, overweegt het bijbouwen van kerncentrales en verstoort de voedselproductie door deze in concurrentie te laten komen met energievoorziening (Ik heb niet tegen bio-energie, ben bezig met wkk-houtkachel, maar wat er nu gebeurt voor de verbouw van bio-fuels is van de zotte), en dan heb lieden die klagen over vermeende horizontvervuiling en liever de omgeving en ondergrond op blijven stokenā¦
Overigens is deze site zeer verhelderendā¦
January 27th, 2008 at 10:19 pm
@ SiKofiets: Ik kan me vinden in jouw visie. Geen belemmeringen voor opwekking van duurzame energie, zowel PV als wind.
De bio-energiehype wordt gelukkig wat gedempt. Ik heb in de Windvaan (kwartaalblad van de Windvogel) een paar jaar geleden al eens uitgerekend, dat voor de hoeveelheid biobrandstof van 6 miljoen personenauto’s een landbouwgebied nodig is van meer dan de oppervlakte van Nederland nog los van het feit in hoeverre deze brandstof bijdraagt aan de vermindering van CO2-uitstoot.
January 27th, 2008 at 11:41 pm
Arie,
over biofuels gesprokenā¦
enige tijd geleden (eind 2006?)
stond in het NRC een groot stuk dat ongeveer neerkwam op het volgendeā¦
Voor de productie (de gehele keten) van raapolie-diesel is zoveel energie nodig als het equivalent van meer dan 1 liter dieselā¦, niet te verwarren met het feit dat voor het produceren van petrochemische diesel ook Ā± 25% energie moet worden toegevoegd.
Dat betekend dat voor het produceren van P-diesel 1,25 liter nodig is om 1 liter over te houden en voor 1 liter B-diesel ruim 1 liter diesel verstookt dient te worden om 1 liter te kunnen winnen uit koolzaad, geen grapā¦
Ergo,
wie b-diesel wil dient steeds een zelfde hoeveelheid of meer energie te verstoken om het te om een gelijke of geringer hoeveelheid vrij te maken uit een gewas als koolzaad; Doe je dat niet met P-diesel maar met reeds gewonnen B-diesel dan dient elke oogst ruim tweemaal zo groot te zijn om het gelijk resultaat aan bruikbare brandstof op te leveren, oftewel het areaal dient stelselmatig te worden verdubbeld voor een gelijkblijvende opbrengst => dan boer je dus gigantisch achteruit.
Enige oplossing de omzetting van windenergie of een ander duurzame el-bron in biodiesel met een vergelijkbaar rendement als een kolenecentrale nu (Ā± 50% of minder) (in feite het omgekeerde proces van een kolencentrale die heel oude biomassa omzet in el.), met als doel een gemakkelijk te vervoeren en opslagbare energiedrager voor voertuigen e.d. in plaats van accu’s of b.v. waterstof.
Nu schijnt de efficiĆ«ntie van het omzettingsproces iets te verbeteren de afgelopen jaren maar het schijnt nog steeds niet om over naar huis te schrijven te zijn en desondanks moet er zonodig op deze wijzeze zogenaamd ‘CO2’-neutrale biomassa bijgemengd te moeten worden in P-diesels, P-benzines en andere P(etrochemische) energiedragersā¦
ik kan er niet bij met m’n kopā¦
January 28th, 2008 at 5:56 am
@SiKofiets,
Interessant verhaal. Linkt goed met het artikel over energiebalans. Zou je bovenstaande misschien in een klein informatief paragraafje willen gieten met ook wat resource links? Dan wil ik het graag aan het genoemde artikel toevoegen.
October 20th, 2008 at 4:51 pm
We lopen achter met zo’n verbod. Ik ben afgelopen voorjaar naar Cuba geweest en daar heeft ieder huishouden alleen maar spaarlampen. Om energie te bezuinigen heeft de regering gewoon alle gloeilampen laten vervangen door spaarlampen.
October 20th, 2008 at 10:48 pm
@ Frank, als ze in Cuba hetzelfe licht fijn vinden als in Spanje, dan begrijp ik daaruit dat ze graag een TL verlichting hebben. Kijk maar eens in een simpel restaurant in Spanje. Daar is vaak TL verlichting waarbij ze het eten goed kunnen zien en is een cosy sfeer niet zozeer hoofdzaak. En wanneer je al gewend bent aan het licht van TL buizen, dan is dat gelijk aan het licht van spaarlampen dus, en dus waarom zouden ze ze niet toepassen?
Het staat wel vast dat het beter is voor het rendement, en ook voor het milieu (de besparing in het gebruik is groter dan de extra energie benodigd voor productie).
February 2nd, 2009 at 9:20 pm
Gloeilampen geven een nog steeds niet te evenaren licht. Gloeilampen? Alleen een kaars is nog beter. Een romantisch diner onder een spaarlamp? Ga toch fietsen. Dat bespaart bij iedere keer dat je anders gas geeft 3000 gloeilampen die een uur licht geven. Bespaar waar het zin heeft en je niet aan levenskwaliteit inlevert. Ooit zullen gloeilampen op doktersvoorschrift geleverd moeten worden vanwege hun kwaliteit voor de gezondheid van de mens!
February 2nd, 2009 at 9:51 pm
@P. de Vries,
Klinkt allemaal wel leuk, maar ik zie alleen maareen subjectieve mening. Ik kan me niet voorstellen dat gloeilampen op doktersvoorschrift geleverd moeten worden. Er is zeker een bepaald spectrum dat bij het licht van een gloeilamp hoort (zie dit artikel figuur 6). Maar dit spectrum is verder niet iets waar ‘de mens’ van nature uit of vanuit de genen ‘behoefte’ aan zou hebben. De mens is wellicht gewend aan zonlicht (wat we al miljoenen jaren kennen), en dit heeft een heel ander spectrum dan een gloeilamp (die pas is uitgevonden in 1879 en toen nog lang geen gemeengoed was). Dus vertel nu niet dat we in krap 100 jaar evolutietechnisch niet zonder gloeilampspectrum zouden kunnen (doktersvoorschrift..).
In het zuiden van Europa is men gewend aan TL verlichting, en wil men in barretjes niets ander. Het koudwitte licht vindt men daar prima, zodat men goed kan zien wat men eet.
Volgens mij is het gewoon een kwestie van smaak. En als er behoefte aan is, dan worden de spaarlampen alsook de ledlampen gewoon in warmwit uitgebracht, wat al op deze site te zien is aan de vele lampen die gemeten zijn.
February 3rd, 2009 at 10:26 am
Persoonlijk verwacht ik dat vol spectrum licht nodig is om gezond te blijven. Maar daarvoor heb je geen gloeilamp nodig. Mensen zouden meer naar buiten moeten gaan. Gewoon ‘s middags lekker een stuk wandelen. Dat is goed tegen de stress en goed voor je dag-nacht ritme.
Een goed uitgekozen spaarlamp kan waarschijnlijk prima de sfeer van een gloeilamp evenaren. En voor dat romantisch diner pak je inderdaad een paar kaarsen en een luchtfilter ;-).
Er is zeker wat voor te zeggen dat het spectrum