Nachtverlaging bij vloerverwarming rendeert wel
Geplaatst door Arie Groenveld in EnergiebesparingTags: verwarming Geef een reactie
Negatieve adviezen NUON en installateurs m.b.t. toepassing van nachtverlaging bij vloerverwarming kon ik niet rijmen met de theorie. Het warmteverlies naar buiten is immers evenredig met het verschil tussen de gemiddelde binnen- en buitentemperatuur. Daarom besloot ik om m.b.v. metingen na te gaan of de praktijksituatie klopte met de adviezen. In onderstaand artikel wordt aangetoond dat nachtverlaging wel degelijk rendeert.
Argumenten tegen nachtverlaging van Nuon en anderen zijn dat het ’s morgens extra energie zou kosten om de vloer na afkoeling weer versneld op temperatuur te brengen, hetgeen door de dan inefficiëntere werking van een HR-ketel relatief meer energie zou kosten. Zo staat op de website van Nuon het volgende advies:
Vloerverwarming is kortom een stabiel type verwarming. Hierdoor heeft het geen zin ’s nachts, en zeker niet als u een paar uur weggaat, de vloerverwarming lager of uit te zetten. Wij adviseren dan ook de vloerverwarming zo aan te sluiten dat een kamerthermostaat of nachtverlaging er géén invloed op heeft.
Nieuwsgierig naar de juistheid van hun bewering besloot ik om e.e.a. te gaan meten.
Het vaststellen of het aanbrengen van wijzigingen in een verwarmingssysteem resultaat oplevert is niet zo gemakkelijk. De gemiddelde buitentemperatuur verandert van dag tot dag, evenals de invloed van de wind en de zon.
Er is echter wel een lineaire relatie tussen het gasverbruik en de buitentemperatuur, want het warmteverlies naar buiten is evenredig met het verschil tussen binnen- en buitentemperatuur. Door nu over een bepaalde periode het gasverbruik dagelijks te meten en de gemiddelde buitentemperatuur vast te stellen kan men in een grafiek het gasverbruik als functie van de buitentemperatuur vastleggen, hetgeen per meting een punt oplevert in de grafiek. Door deze punten kan men een rechte lijn (stooklijn) trekken, welke het stookgedrag van de woning weergeeft.
In de maanden december en januari heb ik op deze manier gegevens verzameld die ik in onderstaande tabel heb weergegeven.
| Continue aan. Kamer temperatuur 20,2 gr. | ||||
|---|---|---|---|---|
| datum | gem. temp |
gas (m3) |
wind (m/sec) |
zon (uren) |
| 16-11-07 | 13,3 | 2,4 | 6,7 | 0,5 |
| 8-12-07 | 6,1 | 6,8 | 7,7 | 0,5 |
| 9-12-07 | 5,0 | 7,8 | 6,5 | 4,5 |
| 10-12-07 | 6,9 | 7,6 | 4,8 | 2,8 |
| 11-12-07 | 5,1 | 6,6 | 4,3 | 5,1 |
| 12-12-07 | 2,8 | 7,4 | 0,9 | 0,0 |
| 2-01-08 | -0,3 | 11,3 | 5,9 | 6,5 |
| 3-01-08 | 0,5 | 11,0 | 6,8 | 1,5 |
| 4-01-08 | 3,8 | 9,2 | 6,0 | 0,0 |
| 5-01-08 | 6,8 | 8,3 | 7,3 | 1,4 |
| 6-01-08 | 4,5 | 8,2 | 4,7 | 6,0 |
| Nachtverlaging volgens thermostaat model. | ||||
| datum | gem. temp |
gas (m3) |
wind (m/sec) |
zon (uren) |
| 16-11-07 | 13,3 | 2,4 | 6,7 | 0,5 |
| 14-12-07 | 1,2 | 7,6 | 2,1 | 2,8 |
| 15-12-07 | 1,8 | 7,9 | 3,6 | 3,5 |
| 16-12-07 | -1,0 | 8,7 | 4,1 | 6,3 |
| 17-12-07 | -0,7 | 11,3 | 6,0 | 0,7 |
| 18-12-07 | -1,8 | 10,0 | 4,0> | 2,2 |
| 19-12-07 | -2,5 | 10,7 | 3,4 | 6,3 |
| 20-12-07 | -3,7 | 11,2 | 2,9 | 0,0 |
| 21-12-07 | -4,3 | 11,1 | 1,7 | 0,0 |
| 22-12-07 | -2,5 | 11,8 | 2,2 | 6,1 |
| 23-12-07 | 3,1 | 7,9 | 2,1 | 4,7 |
| 24-12-07 | 3,3 | 8,5 | 4,7 | 0,0 |
| 26-12-07 | 4,7 | 5,8 | 4,9 | 2,0 |
| 27-12-07 | 5,4 | 8,0 | 7,4 | 0,0 |
| 28-12-07 | 6,9 | 7,4 | 8,3 | 0,2 |
| 29-12-07 | 6,7 | 5,5 | 9,0 | 5,7 |
| 30-12-07 | 5,9 | 6,0 | 4,5 | 1,2 |
| 31-12-07 | 4,9 | 6,8 | 1,7 | 0,0 |
Tabel met de gemeten waarden
De gemiddelde etmaaltemperatuur is gehaald van www.knmi.nl evenals de gemiddelde windsnelheid en het aantal uren zon.
Met behulp van het programma Excel heb ik onderstaande grafieken gemaakt, die via de trendline-functie op basis van de meetgegevens zijn geconstrueerd.
De zwarte lijn in de grafiek betreft de voor mij gebruikelijke manier van stoken met nachtverlaging. De andere grafiek (geel) betreft het stoken zonder nachtverlaging.
Om de grafieken naar beneden te laten doorlopen heb ik aan beide tabellen een extra punt toegevoegd uit de maand november om een meetpunt te verkrijgen in het lage deel van de grafieken. De spreiding van de punten om de grafiek kan worden verklaard door de variatie in gemiddelde windsnelheid en aantal uren zon, die mede van invloed zijn op het gasverbruik. Verder is ook het gasverbruik t.b.v. warm tapwater niet elke dag hetzelfde. Door het toepassen van meerdere meetpunten kan men de invloed hiervan door middeling in de grafiekverschillen verwaarlozen.
Uit de grafieken blijkt dat het stoken met nachtverlaging ca 14% brandstof bespaart.
Stookgedrag
Normaal wordt er met nachtverlaging gestookt, waarbij de Itho-thermostaat (Comfort Time 100) is geprogrammeerd volgens onderstaande tabel. Om 21.00 uur volgt de nachtverlaging naar 16 graden.
| Instelling thermostaat | |
|---|---|
| Tijd in uren | temperatuur |
| 6.00 | 18,2 |
| 7.00 | 19,2 |
| 8.00 | 19,4 |
| 10.00 | 19,6 |
| 12.00 | 19,8 |
| 14.00 | 20,0 |
| 16.00 | 20,2 |
| 21.00 | 16,0 |
Er zit dan nog zoveel warmte in de vloer, dat de temperatuur rond 23.00 uur 0,1 á 0,2 graden is gedaald. Afhankelijk van de buitentemperatuur daalt in de loop van de nacht de temperatuur nog 1 á 2 graden verder. Meestal slaat de verwarming dan rond 7.00 uur aan. Bij koude nachten zal dat al om 6.00 uur plaatsvinden.
De gedachte achter de gekozen instelling is als volgt.
’s Ochtends is vanwege verhoogde activiteit geen hoge temperatuur nodig. ’s Avonds is een iets hogere temperatuur wel aangenaam.
Door de gekozen instelling heeft de HR-ketel (Vaillant Solide VHR 24-28 Combi), waarvan de maximum-watertemperatuur op 55 graden staat ingesteld, rustig de tijd om zijn warmte aan de kamervloer af te geven. De thermostaat is niet modulerend. De ketel echter wel, waarbij geconstateerd wordt dat deze modulerend werkt op basis van de retourwatertemperatuur.
Bij het experiment zonder nachtverlaging is de temperatuur continu op 20,2 graden ingesteld.
In de kamer is de vloerverwarming bedoeld als hoofdverwarming. Aan de achterzijde bevindt zich nog een radiator (met thermostaatknop), die in koude periodes helpt om de trage opwarming van de kamer wat meer snelheid te geven. De maximum watertemperatuur in de regelunit van de vloerverwarming is ingesteld op 40 graden.
Het huis (bouwjaar 1974) is een hoekhuis, dat voorzien is van HR++ beglazing. De spouwmuren zijn in 1979 gevuld met UF-schuim. Vloer en schuin dak zijn ook geïsoleerd. Het gasverbruik (inclusief voor tapwaterverwarming) bedraagt circa 1200 m3 per jaar.
Conclusie
Uit de metingen en afgeleide grafieken blijkt dat het ondanks tegengestelde adviezen van de vakhandel zinvol is om ook bij vloerverwarming nachtverlaging toe te passen. De bereikte besparing in de getoonde situatie is ongeveer 14%. Per slot daalt door nachtverlaging de gemiddelde kamertemperatuur, waardoor het warmteverlies naar buiten geringer is. Juist in de nacht en vroege ochtend is de buitentemperatuur laag en is het niet zinvol om de kamertemperatuur hoog te houden.
September 24th, 2022 at 12:47 pm
Uw rapportage is voor mij aanleiding om mijn CV zo als u beschrijft in te gaan stellen.
Bedankt voor uw rapportage en berichtgeving!
Groet Peter
September 24th, 2022 at 5:58 pm
Beste Peter,
Het hangt natuurlijk wel af van de dikte van de vloer en de maximale watertemperatuur van de ketel. Die hoeft voor vloerverwarming niet zo hoog te zijn. Bij het ‘s morgens weer opstarten van de CV zal het rendement van de ketel niet noemenswaardig dalen. Verder kan je bij de meeste ketels het vermogen voor verwarming terugstellen tot een bepaald percentage. Ik heb hem ingesteld op 50%. De vlam wordt dan minder hoog, en de ketel gaat langer mee.
De meeste ketels hebben een vermogen van 24 kWatt verbrandingsvermogen. Dat is nodig om 6 liter douchewater binnen 1 minuut 48 graden te verwarmen. Voor de verwarming van je woning heb je maar 3 of 4 kWatt nodig bij een buitentemperatuur van 0 graden.
Zie ook mijn artikel: http://www.olino.org/blog/nl/articles/2019/04/11/het-benodigde-vermogen-voor-woningverwarming/
In feite verlaag je met nachtverlaging de gemiddelde binnentemperatuur. En aangezien het warmteverlies evenredig is met het verschil tussen binnen- en buitentemperatuur is daar toch enige winst te behalen.
October 30th, 2022 at 12:10 am
Beste Arie,
Dank voor het reken- en meerwerk!
November 19th, 2022 at 12:33 am
Mooie argumentatie! Een verademing naast alle gratuite adviezen die het internet bevolken. Hier heb ik wat aan!
November 20th, 2022 at 5:51 pm
Mijn vloerverwarming gebruikt 80% minder gas dan vroeger! Ik woon in een appartement uit 2006, goed geïsoleerd, met een oppervlakte van 120 m2. In het begin deed ik ook wat mij werd verteld: “Laat de thermostaat altijd rond de 20 graden staan”. In mijn woning was het dus altijd aangenaam. Ook ‘s nachts of als ik aan het werk was. Dit kostte jaarlijks circa 800-900 m3 aan gas.
Ik vond het maar raar om de verwarming altijd op 20 te laten staan en besloot dat het anders moest. Sindsdien staat mijn vloerverwarming standaard uit. Pas als het in de woonkamer koeler dan 21 graden wordt zet ik de verwarming aan. Even de knop van de (simpele) thermostaat naar rechts draaien (voorbij de ‘klik’) en de ketel slaat aan. Na ongeveer een uur stoken is het warm genoeg en draai ik de knop weer terug naar links. Dan zijn alle ruimten verwarmd, behalve de slaapkamers en badkamer. Op de meeste dagen blijft het tot in de nacht warm genoeg. Slechts op bijzonder koele dagen (met veel wind) zet ik de verwarming ook in de avond nog een uurtje aan. In een uur stoken gebruikt mijn cv-ketel ongeveer 2 m3 gas, bij een watertemperatuur van 45 graden. Een nadeel is dat het ongeveer een uur duurt voordat het ‘s ochtends aangenaam is. Maar ik vind dat niet zo erg. Eventueel zou ik een tijdschakelaar kunnen plaatsen.
Ik stook nu al meer dan 10 jaar op deze manier en gebruik de laatste jaren nog maar 150-200 m3 gas per jaar om te verwarmen. Veel minder dus dan wanneer ik braaf naar de deskundigen had geluisterd. Toch is het hier zelden koeler dan 20,5 graden. Dat mijn appartement goed is geïsoleerd en dat de winters warmer worden speelt misschien ook een rol. Maar de thermostaat altijd rond 20 graden laten staan is in mijn woning echt niet nodig. Ik begrijp ook niet dat veel installateurs en verkopers van vloerverwarming blijven beweren dat de thermostaat altijd rond de 20 graden moet blijven staan. Voor sommige typen woningen kan dat advies misschien kloppen, maar zeker niet voor alle woningen.
December 2nd, 2022 at 1:18 pm
Hier combi vvw en radiatoren. Doordat de ondergrens van mijn doorstroomketel minimaal 5,5KW is, effectief 6,2KW warmteafgifte bij 30 traden retour en hoogcalorisch gas draai ik mijn radiatoren en vvw samen. De ketel staat begrenst op 31% of 7,5KW (+/- 8,5KW effectief bij 30gr retour) deellast.
Ik werk met WAR, 3 tijdsblokken en beide thermostaten staan op ruimtecompensatie. Vvw op 0,35 en radiatoren op 0,7. Er hangt maarliefst 11,4KW bij 70 graden radiatoren op Zolder en slaapkamers maar bij amper 35 graden geven ze hooguit 2,5KW warmte af bij 18-19gr slaapkamer temperatuur. Het overige vermogen max 6KW is voor ongeveer 60m² vvw.
De tijdsblokken zijn als volg ingesteld.
4u tot 6u (max 2 stookuren, pompen draaien op nachttarief)
9u50 tot 11u40 (nog eens 2 stookuren)
15u40 tot 24 uur (vvw wel uit vanaf 22u10, rad uit 24 uur).
Werkt perfect.
Onder 4 graden buitentemperatuur vallen de tijdsblokken weg met de ECO stand en kan er 24 op 24 gestookt worden maar wordt de aanvoer beperkt door de ingestelde nachttemperatuur.
Wanneer het buiten tussen 4 en 15 graden is heeft het geen zin de pompen 24 op 24 elektriciteit te laten verbruiken, en wordt tegelijkertijd het pendelen van de ketel tegen gegaan.
January 17th, 2023 at 2:41 pm
Naar aanleiding van dit artikel was ik ook getriggerd om dit uit te proberen. Ons huis is een semi-bungalow uit 1974 waarbij de bovenverdieping ook wordt gebruikt. De gehele onderverdieping van 105 m2 is voorzien van vloerverwarming en de kamers op de bovenverdieping zijn alle voorzien van een airco die dus ook gebruikt kan worden om te verwarmen. De spouwmuren zijn voorzien van UF schuim, de vloer is van onder geïsoleerd met 10 cm pur, het schuine dak is geïsoleerd met 16 cm pur en het huis is geheel voorzien van kunststof kozijnen met HR++ glas.
Ik kan alleen vergelijken door de ene maand met de andere te vergelijken omdat vorig jaar nog niet alle isolatiemaatregelen waren uitgevoerd. Dat zou dus appels met peren zijn. Maar het uitgangspunt is een woonkamer die 24 uur is verwarmd op 20 graden vs nachtverlaging. Het programma is ingesteld als volgt:
7.00 uur – 11.00 uur: 19,5 gr.
11.00 – 20.00 uur: 20 gr.
20.00 – 7.00 uur: 18,5 gr.
Mijn partner werkt van thuis uit dus het huis zal op een minimale temperatuur gehouden moeten worden. Dit is overigens ook het programma zoals het nu wordt gebruikt maar ik heb er wel ook mee geëxperimenteerd
Hoewel ik nog geen harde conclusies kan trekken is toch al een duidelijk verschil te bemerken. Ik kom momenteel uit op een besparing van +/- 10% gas. Ik ben nu met graaddagen aan het rekenen om zo veel als mogelijk variabelen mee te nemen.
Al met al mag ik wel stellen dat nachtverlaging gas bespaart maar hoeveel dat echt is ga ik in de toekomst zien.