OliNo

Duurzame Energie

Zonne-energie in Nederland – de ‘Science’ en de ‘Fiction’

Geplaatst door Paul van der Marck in Zonne-energie Geef een reactie

zonnepaneelEr wordt veel gesproken over Duurzame Energie, maar bedroevend weinig gedaan. Zonne-energie lijkt nauwelijks in de discussie voor te komen, vooral ook omdat de vooringenomenheid over zonne-energie groot is. Te Duur, Weinig Rendement en ga zo maar door. Onzin! Zonne-energie Kan en MOET een belangrijke rol spelen in onze toekomstige energie-voorziening. Wellicht zelfs meer dan wind. In dit artikel probeer ik meer inzicht te geven in de zin en onzin over zonne-energie in Nederland.


Recent spraken in Tegenlicht (VPRO Tegenlicht 12/4/2010: De groene masterclass) experts over Duurzame Energie in Nederland. In een Masterclass met Hermann Sheer, de politicus uit Duitsland die in de afgelopen decennia van Duitsland de meest duurzame energie economie van de wereld maakte, was er veel aandacht voor biomassa en werd terloops gesteld dat Nederland de boot heeft gemist op het gebied van zonne-energie.

Dat is deels waar; als industrie zal Nederland in de productie van zonnecellen geen rol van betekenis meer spelen, dat zwaartepunt ligt nu al in de USA, China en India, maar de bijna onlosmakelijke conclusie dat er in Nederland geen plek is voor zonne-energie opwekking is regelrechte onzin.

Helaas heeft het kabinet in de afgelopen jaren ook niet veel meer gedaan dan wat slappe beleidsnotities (Nieuwe energie voor het klimaat, VROM, 9/2007) doen publiceren die wederom zonne-energie als een verloren wedstrijd beschouwen voor Nederland. Een pleidooi voor zonne-energie lijkt in Nederland een strijd tegen windmolens (in hoofden en in onze polders), vooroordelen, vooringenomenheid en gevestigde belangen.

Dit speelt evenzo bij beleidsambtenaren als bij energiebedrijven en de Shell’s van deze wereld; daarom hier maar eens de feiten op een rij.

1.   Zonne-energie is niet echt nodig want met een beleid gericht op besparing en met de olie- en gasreserves kunnen we nog heel lang vooruit!

Onzin!

We verbruiken in Nederland veel en bijna 100% niet-duurzame vuile energie (in die laatste categorie valt wat mij betreft ook kernenergie).

Om een beeld te geven; in 2008 verbruikten we bijna 120 miljoen kWh elektriciteit. Dat zijn bij elkaar 3 miljard lampen van 40W die permanent aanstaan! Ook onze olieconsumptie is dramatisch: we verstoken ongeveer 1 miljoen vaten olie per dag (bron: Oilwatch Monthly) en met een toekomstige prijs die op kortere termijn zou kunnen oplopen naar van zo’n USD 142/vat (NYSE Future Contract 2016 is $142/barrel) komt dat neer op een jaarlijks bedrag van 52 miljard dollar!

En olie, kolen en gas zijn per definitie eindig en worden steeds duurder om te winnen (bron: Peakoil Nederland); we kunnen strijden over wanneer, maar dat we zo niet door kunnen gaan kan niemand ontkennen:

peakoil

En waarom daarop wachten? Het stenen tijdperk hield ook niet op omdat de stenen op waren?

Alleen omschakelen naar zuinigere technologie gaat niet helpen. Om twee redenen niet; ten eerste het rebound effect en ten tweede de combinatie van de onstuimige groei van de wereldbevolking en de stijgende vraag naar energieverbruikende ‘services’.

Het rebound effect betekent dat we elke keer als we een zuinigere technologie ontwikkelen, we de besparing weer gebruiken om meer of anders te consumeren. Denk aan de auto-industrie: zo’n 10-15 jaar geleden leverde een auto die 1 op 15 reed zo’n 60pK. Nu rijdt een auto nog steeds 1 op 15 maar levert daarbij 200pK in plaats van dat we auto’s maken met 60pK die 1 op 40 rijden.

Of dit: je huis hangt vol met energiezuinige lampen en mede daardoor laat je gemakkelijker (of meer) lampen aanstaan; in de meeste huishoudens daalt het energieverbruik niet of nauwelijks, maar het aandeel energiebesparende lampen is meer dan 50%.

Daarnaast is het zo dat de totale energieconsumptie een gevolg is van de vermenigvuldiging van het aantal mensen op aarde maal de diensten die zij gebruiken. Een dienst is voedsel, maar ook een mobiel, een laptop, een auto; in feite alles wat wij ‘gebruiken’.

En beiden groeien! Het aantal inwoners van de aarde gaat waarschijnlijk naar 9 miljard en ook het aantal diensten per inwoner neemt toe; elke Chinees en Indiër wil een auto en een koelkast en binnenkort geldt dat ook voor Afrika en Zuid-Amerika (Zie ook Bill Gates on energy: Innovating to zero! | Video on TED.com)

Dus vuile fossiele brandstof, de winning en het verbruik, vormt een steeds groter probleem en waarschijnlijk sneller dan we denken!

2.   In Nederland schijnt niet genoeg zon voor opwekking van zonne-energie!

Onzin!

Nederland kan natuurlijk niet mee met Zuid-Europa, laat staan met Noord-Afrika, maar er schijnt zeker genoeg zon in Nederland om in een belangrijk deel van onze elektriciteitsbehoefte te voldoen en zeker met zonne-energie systemen die een veelvoud kunnen opwekken ten opzichte van de systemen van nu. Tegenwoordig is het vermogen van 1 m2 PhotoVoltaic-module 100 Wpiek; op de langere termijn kan dat oplopen tot 200 tot 300 Wp/m2.

Met name op Texel, de kop van Noord-Holland, Friesland en in Zuid-Holland/Zeeland is het potentieel interessant:

pvgis_solar_optimum_nl

De conclusie moet zijn dat in deze gebieden op dit moment al veel meer zonne-energie kan worden opgewekt, tegen aantrekkelijke kostprijzen, en dat dit binnen 10 jaar afdoende kan zijn voor een aanzienlijk deel van onze totale elektriciteitsbehoefte.

3.   Er is in Nederland onvoldoende ruimte voor grootschalige opwekking van zonne-energie!

Onzin!

Met de huidige zonneceltechnologie kan in Nederland ongeveer 100 kWh/m2 per jaar worden opgewekt; dit gaat uit van een zonnecel met een efficiency van 10%, want er valt in Nederland zo’n 1000 kWh per m2 te halen. De verwachting is dat de efficiency van zonneceltechnologie elke 5 -10 jaar zal verdubbelen, nu deze technologie de-facto het speelveld is geworden van de ‘elektronica-industrie’ met Moore’s Law als drijvende kracht. Dit betekent dat zo’n 200 kWh/m2 per jaar binnen afzienbare tijd haalbaar is (in een niet eens zo optimistisch scenario).

Dit betekent dat we om onze 120 miljoen kWh elektriciteit op te wekken, we 600.000.000 m2 nodig hebben, oftewel 600km2.

Nu blijkt uit een studie van het ECN (Potentials and Costs for Renewable Electricity Generation) dat er voor zonne-energie in Nederland een geschikt oppervlak van 400 km2 in de gebouwde omgeving is (op daken van woningen, bedrijven en instellingen), en waarschijnlijk zo’n 200 km2 voor specifieke zonne-energie centrales op grotere grondstukken verspreid over het land.

Precies het oppervlak dat we nodig hebben en dit is slechts zo’n 2% van het totale landoppervlak van Nederland (Land minus water-oppervlakte).

4.   De kostprijs van zonne-energie kan in Nederland nooit concurreren met die van andere bronnen!

Onzin!

En wel om twee redenen; ten eerste omdat we in de prijs van fossiele energie de CO2 last nooit meerekenen (de CO2 rechten zijn immers geschonken aan de producenten) en ten tweede omdat de kostprijs van zonne-energie elk jaar drastisch daalt tegen een kostprijs van fossiele energie die gegeven haar eindigheid onherroepelijk zal stijgen.

Uit een recent onderzoek van McKinsey (The Economics of Solar Power) blijkt dat per 2020 er in Nederland grid-parity bestaat voor consumenten, wat betekent dat ongesubsidieerde zonne-energie even duur/goedkoop is als fossiele energie:

growing-competitivesness-solar-power

Als we daarnaast zouden besluiten om fossiele energie werkelijk te belasten voor de CO2 last, ontstaat dit punt eerder (dan 2020). Kolen, olie en gas zijn ook in 2020 tot 20 keer vervuilender dan zonne-energie, inclusief de CO2-last die ontstaat bij de productie van zonnecellen.

Kortom: er is een harde bedrijfseconomische case voor zonne-energie als we bereid zijn de oude industrie haar privileges te ontnemen.

5.   100% Duurzame en schone energie kan niet omdat deze bronnen niet voorspelbaar genoeg zijn en we dus altijd moeten kunnen bijschakelen met fossiele- of kernenergie.

Onzin!

Tot een aandeel van zo’n 20-25% duurzaam opgewekte energie in de elektriciteitsmix is er geen probleem. De schommelingen in de opwekking gaan volledig op in de normale schommelingen van het verbruik. Anders gezegd: de fossiele centrales – die bij deze percentages de basis blijven vormen – hebben nauwelijks last van de duurzame bronnen. Ze zullen alleen vaker merken dat er teruggeregeld of zelfs afgeschakeld moet worden – en dat is natuurlijk precies de bedoeling.

Maar zelfs bij 100% duurzame elektriciteit kan het!

Het geheim? Een slim gestuurd elektriciteitsnet. Aan de universiteit van Kassel heeft men bewezen, door het toepassen van een Combined Power Plant, hoe zo’n volledig op duurzame elektriciteit draaiend net toch in alle gevallen aan de vraag kan blijven voldoen. De sleutel zit in slimme opslag en in een variëteit van bronnen (zon/wind/water/biomassa); nu nog kostbare technologieën, maar het is bewezen dat het kan!

De eindconclusie kan niet anders zijn dat in Nederland de transitie naar duurzame energie noodzakelijk en mogelijk is op afzienbare  termijn. Zonne-energie kan en moet daarin een belangrijke rol spelen.

We moeten en kunnen in Nederland nog steeds meedoen, maar moeten dan wel snel doorpakken, want voordat we het weten hebben we energieafhankelijkheid van het Midden-Oosten ingeruild voor energieafhankelijkheid van Noord-Afrika.

Geen science-fiction, maar science-facts. Nu is de politiek aan zet; op naar 9 Juni.

Video

Did You Know on Solar Energy from Paul van der Marck on Vimeo.


Mr. Paul van der Marck MMC CMC, duurzaam ondernemer, initiatiefnemer SunValley NL en ambassadeur PeakOil Nederland.

Bronnen

34 Reacties to “Zonne-energie in Nederland – de ‘Science’ en de ‘Fiction’”

  1. Paul Says:

    “Tegenwoordig is het vermogen van 1 m2 PhotoVoltaic-module 100 Wpiek; op de langere termijn kan dat oplopen tot 200 tot 300 Wp/m2.”

    Moderne zonnepanelen (Sunpower bijvoorbeeld) halen al 20%. Dat is 200W/m². Maar zelfs de doorsnee budget panelen halen al snel 14-15%, oftewel 140 tot 150 Wp/m².

    “De verwachting is dat de efficiency van zonneceltechnologie elke 5 -10 jaar zal verdubbelen, nu deze technologie de-facto het speelveld is geworden van de ‘elektronica-industrie’ met Moore’s Law als drijvende kracht.”

    Als je verder even hier kijkt:
    http://en.wikipedia.org/wiki/File:PVeff%28rev100414%29.png
    Dan zie je dat de gangbare technieken (blauwe en groene lijntjes) geen verdubbeling elke 5 tot 10jaar laten zien. Daarnaast zit je ook nog met de theoretische limieten voor de maximaal haalbare efficiëntie van zonnepanelen die veel te laag ligt om dit soort grote stijgingen in de efficiëntie van zonnepanelen mogelijk te maken.

  2. Eric Says:

    “in 2008 verbruikten we bijna 120 miljoen kWh elektriciteit. Dat zijn bij elkaar 3 miljard lampen van 40W die permanent aanstaan!” klopt niet – of de lampen staan EEN uur per jaar aan of het zijn slechts 340000 lampen die het hele jaar aan staan… Verrassend weinig trouwens, gemiddeld 13700000 Watt non-stop verbruik is namelijk minder dan 1 Watt per inwoner? Misschien moet het “gemiddeld 120 Gigawatt” zijn? Dat zijn dan 1050 miljard kWh per jaar, en wel 3 miljard 40 Watt lampen die permanent aanstaan, ongeveer 7000 Watt permanent per persoon? Dat lijkt me dan weer een beetje veel puur voor de electriciteit.

  3. Victor Says:

    Een aantal dingen:
    – Het rekenen met een vat van 142 dollar is tendentieus, de olieprijs is maar de helft en een future contract is geen glazen bol. Wanneer de prijs van olie zeker 142 dollar zou zijn over drie jaar, was hij nu al bijna 142 dollar geweest. Er zijn stemmen in de industrie die stellen dat de prijs van olie nooit meer boven de 100$ komt en ontwikkelingen (bv shallow gas, nieuwe olievelden in brazilie) die die voorspellingen rechtvaardigen.
    – Duurzame energie kost banen. En laat niemand je voor de gek houden dat dat niet zo is. Dat is wat economisch rendabel betekent. Efficientie van de markt gaat verloren, ten behoeve van het nastreven van externe doelen (milieu/toekomst/C02/klimaat). Dat zijn prima doelen, maar laten we wel eerlijk wezen en stellen dat het geld kost die na te streven. Onderzoek in Spanje laat zien dat elke baan in duurzame energie, 2,2 echte banen opdoekt, zo’n baan kost de maatschappij 774000 dollar en is dan ook nog s vaak van tijdelijke aard. Wellicht is een groot deel van Spanje’s diepe recessie hier aan te danken (hoe goed zou duitsland het dan wel niet doen zonder duurzaam?).
    – Ik kan niet geloven dat je Gates’ Innovating to Zero hier bij zet en tegelijkertijd nucleaire energie afschuift als vervuilend en niet duurzaam.

  4. Paul Says:

    120 miljoen kWh kan nooit kloppen:
    Dat is 120M / 16M = 7,5kWh per persoon per jaar.

    Het is iets in de ordegrote van 100TWh, maar kijk even bij het CBS zou ik zeggen.

    Verder geloof ik er niets van dat duurzame energie banen kost. Heb je een linkje naar dat onderzoek?

    En ik geloof het niet, omdat bij fossiele energie, de brandstoffen de grootste kostenpost zijn, terwijl bij duurzame energie dat de manuren zijn. En naar mate de productiekosten van zonnepanelen verder daalt wordt een steeds groter aandeel van de kosten de installatiekosten. De productie is veelal in China, maar de installatie en het onderhoud zijn per definitie niet te out sourceën.

  5. Victor Says:

    http://www.google.com/#hl=nl&source=hp&q=jobs+spain+renewables&aq=f&aqi=&aql=&oq=&gs_rfai=&fp=a9c7eb507650e795

    Je voelt t ook aan je water. En/en is een beetje te goed om waar te zijn. En juist wanneer de energie arbeidsintensiever is, zou dat juist een indicatie kunnen zijn dat het negatieve effecten heeft op de economie. (heh, volgens deze redenatie kun je mensen kuilen laten graven om vervolgens weer dicht te gooien, dat creeert banen, of minder extreem, volgens deze redenatie zijn banen als de melkboer of andere gedateerde (geautomatiseerde wellicht) banen een verlies voor de economie: nee dus, kapitaal verplaatst naar die regios waar 1 persoon de hoogste bijdrage kan leveren aan de economie als geheel, dit ten voordele van ons allen).
    Dat werk in China gebeurd is daarbij irrelevant, als een Chinees een hogere bijdrage aan de economie als een nederlander kan leveren door daar zonnecellen te produceren is het zelfs te preferen.

  6. Hart Says:

    Een duurzame energiehuishouding gaat heel moeilijk lukken in Nederland. Er zijn een aantal reden voor:
    – de overheid heeft in het verleden enorme bedragen geïnvesteerd in olie en gas industrie. Deze investeringen moeten nog steeds worden afgeschreven en terugverdiend worden.
    – de overheid bezit zelf veel olie-gas bedrijven/installaties, denk aan de gasunie, tennet, NAM etc. Het wegvallen van olie als basisbron zou betekenen dat deze bedrijven minder waard worden en MINDER opbrengen.
    – veel belastingopbrengsten zijn olie en gas georiënteerd. Denk aan accijnzen, energieheffingen, BPM etc. Veel producten en diensten zijn direct of indirect belast met energieheffingen. Vallen deze opbrengsten weg, dan is de Nederlandse Staat technisch failliet.
    – de overheid zal duurzame energie nooit zwaar subsidiëren, maar mondjes maat, kleine bedragen die nooit echt bedreigend zijn.
    – de energievoorziening in Nederland is privaatrechtelijk georganiseerd. Dus de bestaande bedrijven, met hun huidige investeringen, zouden dus duurzaam moeten gaan produceren. Dat betekent dat er enorme investeringen moeten worden afgeschreven. En nieuwe investeringen in n.b. compleet andere technologie moet gedaan worden. Dat gaat dus niet door.
    – Technologieval: een vergelijking; de TV bedrijven hebben internet niet uitgevonden; de radiobedrijven hebben de TV niet uitgevonden, de telefoonbedrijven hebben de radio niet uitgevonden en de telegraafbedrijven hebben de telefoon niet uitgevonden. De bestaande industrie zal nooit een techniek uitvinden, die hun traditionele bestaansrecht bedreigd!!!

    Wil je een duurzame toekomst hebben, dan moet je zelf investeren in de nieuwe bedrijven en hun producten/diensten kopen.

  7. Cornelis Says:

    @Victor. Wat je vergeet is dat de conventionele economie afhankelijk is van fossiele brandstoffen. En de brandstof van windenergie/zonenergie is gratis. In Duitsland en Denemarkten werd stroom juist goedkoper dankzij windenergie.
    Vergeet niet dat het opschalen van duurzame energie de kosten zal gaan drukken en uiteindelijk goedkoper zal maken. Hoe eerder we beginnen, hoe beter

  8. Bert Says:

    We gebruiken ongeveer 120 miljard kWh. Een lamp van 40 Watt gebruikt op jaarbasis circa 350 kWh. Dat is ongeveer het tiende van het jaargebruik van een gezin. Met 120 miljard kWh kun je ongeveer 330 miljoen lampen continu laten branden.

  9. Ruud Says:

    Goed artikel Paul. Of de getallen kloppen of niet, maakt in deze niet veel uit. Hart slaat ook de spijker op zijn kop. Het antwoord is simpel, we gaan duurzaam en de staat gaat het heel moeilijk krijgen. We hebben namelijk gewoon geen andere keuze. Om de eenvoudige reden, nieuwe olie velden of niet, er komen zeer veel mensen bij op deze aardbol, de wereld bevolking is in een zeer korte tijd (bijna) verdubbelt en willen allemaal een fijn en prettig leven hebben. Met olie lukt dat heel aardig. Voorlopig zitten we niet zonder olie en waarschijnlijk gaat dat ook niet gebeuren. Er wordt even vergeten dat olie moeilijker te vinden is, lastig te bereiken is en dat in steeds kleinere hoeveelheden, terwijl de vraag zeer sterk toeneemt. Op het moment dat een olieveld over zijn piek productie heen is, zal hij steeds minder olie op pompen. Wat doet dat met de olie prijs en de voedsel voorziening. die zwaar olie afhankelijk is? Het wordt (hoog) tijd, dat er eens anders wordt nagedacht over economie. Hoe langer we wachten des te lastiger het gaat worden. De olie prijs zal echt wel hoger worden dan $100,00. Hoe lang kan Nederland (nog) gas winnen? Kijk eens om je heen, hoeveel landen hebben eerst zelf olie / gas kunnen winnen en moeten nu importeren. Begin jaren 70 is er een eerste serieuze waarschuwing geweest (olie crisis) in de VS. Dat had 1 reden: De eigen olie was over zijn piek productie heen en men moest elders uitwijken. Ik denk dat de energie maatschappijen het steeds lastiger gaan krijgen. Fossiele brandstof prijzen gaan omhoog, de technologie voor zonne panelen zal verder verbeteren, met lagere Watt peak prijzen. Begin 2000 was een vat ruwe olie ca. $20,00 De prijs is nu ca. 400% hoger. Op het moment dat een economie (wereldwijd) flink aantrekt, ben ik bang dat we een nog hogere prijs tegemoet mogen zien. Dit zal de economie weer afremmen en dat is nu net wat we niet willen. De ernst van de situatie wordt mijns inziens zeer sterk onderschat, even los van de consequentie voor het milieu. Wat is een bedrijf waard als hij niet kan produceren, omdat er geen brandstof / grondstoffen zijn? Ik ben van mening dat een energie crisis een veel grotere impact heeft dan een krediet crisis. Ik ben bang dat het dadelijk niet de keuze is; Waar gaan we op vakantie dit jaar, maar hebben we voor morgen nog wat te eten (en te drinken).

  10. Victor Says:

    Over 100$ olie, door shallow gas is de voorraad gas in de VS de afgelopen 3 jaar met 30% is verhoogd. Er zijn enorme nieuwe velden zijn gevonden in Brazilie. Of dat er nog biljarden vaten olie is Shales zitten die rendabel zijn ergens onder de 100$ per vat.
    Ik werk in de olieindustrie, mijn voormalig baas heeft gesteld dat hij verwacht dat de olieprijs nooit meer boven de 100$ komt.
    In de tussentijd betalen we al 150 jaar lang steeds minder (percentage vh inkomen) om aan onze (inmiddels vele malen grotere) energiebehoefte te voorzien.

    In Brabant en Limburg zijn gangenstelsels gevonden enkele tientallen meters onder de grond, grotten die vierkante kilometers aan oppervlakte besloegen. Deze grotten zijn afgegraven door prehistorische mens, die op zoek was naar vuursteen.
    The stone age didn’t end because we ran out of stones.
    Het paradigma nu is olie, weer kijken we om ons heen, wat nou als de olie op is? Blind voor het paradigma in de toekomst.
    Olie is al lang op zijn retour, en is al jaren achtereen een kleiner percentage van onze totale energiebehoefte aan het voorzien.
    Kijk deze korte 6 minuten durende TED talk: http://www.ted.com/talks/richard_sears_planning_for_the_end_of_oil.html
    Waar kort verteld wordt van de paradigmaverschuivingen; hout – steenkool – olie – duurzaam (steeds minder CO2)

    Voor de duidelijkheid, Peak Oil als concept van productie top in de olie, daar geloof ik wel in. Maar de definitie, dat de daling na de top even snel verloopt als de stijging er voor, die betwist ik, en dat houdt geen rekening met de markt en technologische innovatie en interacties met andere energiebronnen.

    De angst is even reeel als een holbewoner die uitlegt dat de vuurstenen bijna op zijn. Hij heeft een punt, maar het is irrelevant.
    De belangrijkste grondstof die ons energiegebruik bepaald is namelijk oneindig; dat is de menselijke creativiteit.

    En natuurlijk hebben we het morgen nog beter dan vandaag. En hebben onze kinderen het nog beter dan wij, zoals alle generaties de afgelopen 2 miljoen jaar menselijke geschiedenis dat hebben gehad.

    En iets wat niemand zich lijkt te realiseren de kredietcrisis = de energiecrisis. Het is geen toeval dat de olierprijs tot 145 dollar piekte voordat de zwakste schakel in de kredietketen knapte.

  11. ietsist Says:

    Ha Jeroen… had je een vraag gesteld op Nujij maar daar krijg jij geen melding van natuurlijk 🙂 Dus ook maar even hier, al kan je daar misschien ook nog even antwoorden: Je antwoord kan misschien zinvol zijn voor anderen ook namelijk 🙂

    Jeroen…
    Wellicht een echt heel domme vraag, maar Ik heb alleen een dak op het Oosten ter beschikking, echter wel een heel groot dak en ik zou er dus aardig wat op kunnen leggen (zodra het budget dat toelaat.. dat is op dit moment niet zo).

    Mijn vraag: Is dat in mijn geval zinvol? Na de middag verhuist de zon nl naar de achterkant… is zoiets nog rendabel te krijgen denk je? Misschien voor goedkopere panelen of folie kiezen of juist niet? Dank alvast voor je antwoord:) Ik zou nl. zó graag mijn eigen energie zo veel mogelijk opwekken op den duur, met dat lege grote dak…

  12. Jeroen van Agt Says:

    @Ietsist,

    Domme vragen bestaan niet, alleen domme antwoorden

    Sterker nog, dit is een hele goede vraag.

    Als je een dak op het oosten (of westen) hebt dan krijg je op jaarbasis inderdaad minder zonlicht dan een dak pal op het zuiden. Echter het kan nog steeds interessant zijn, vooral als je veel dak oppervlakte hebt.

    Een dak op het oosten (of westen) haalt ongeveer 80% van de opbrengst ten opzichte van een dak op het zuiden mits de hoek van de panelen niet steiler zijn dan 40%, vlakker mag altijd. Hoe het precies zit kun je terugzien in het stralingsdiagram.

  13. ietsist Says:

    Super Jeroen, dankjewel voor je antwoord! (Heb het ook even naar Nujij overgeheveld meteen)

  14. Koen Says:

    Geo-politiek (het veilig stellen van energie/grondstoffen voorraden) leidt tot astronomische “defensie” budgetten/kosten. Bijvoorbeeld, de huidige bezetting van Irak en Afghanistan gaat alleen om olie, en heeft niets te maken met humanitaire hulp.

    Dit probleem wordt in de toekomst killing: China is momenteel al de grootste olie importeur, op de VS na dan.

    Zonnecel grondstoffen zijn overal voorradig (als ik het goed heb). Grootschalige introduktie van zonnecellen betekent dat er gigantisch bespaard dan worden op de enorme defensie budgetten, en ook (heel prettig) dat de kans op wereld oorlog 3 aanzienlijk af neemt.

    Global warming (door CO2) is en blijft een onzinnig en onbewezen verhaaltje waar helaas veel mensen zijn ingestonken. Waar het werkelijk om gaat is het voorkomen van een wereld oorlog om de resterende energie/grondstoffen waar we helaas nog van afhankelijk zijn.

    De olie/gas/kolen industrie leidt ook tot grote verwoesting van biotopen. Eén derde van alle plant/diersoorten staat op het punt uit te sterven. Als dit zo doorgaat, zal de aarde nog slechts voor een klein aantal mensen een thuis kunnen zijn. Het behoud van bio-diversiteit en biotopen is cruciaal, en onze (gemaakte) afhankelijkheid van fossiele brandstoffen is hierbij een grote negatieve factor. De hele kringloop van zonnecellen lijkt me veel gunstiger voor het behoud van natuurlijke biotopen.

    De Nederlandse “bestuurders” die bewust de grootschalige introductie van zonnecellen hebben afgeremd, zijn volkomen blind en egocentrisch.

  15. Victor Says:

    @14
    Ik moet zeggen ik ben echt met helemaal niks eens wat jij zegt.

    – Defensiebudgetten zijn in geschiedkundig perspectief heel erg laag.
    Alleen de VS heeft de laatste tijd weer een wat hoger budget. Trendmatig loopt het defensie budget al sinds de 2de WO continue omlaag (alleen de Iraq oorlog is de uitzondering).

    En dat olie verhaal is behoorlijk afgezaagd, ik geloof er niet in.
    Het wordt geschat dat de oorlog meer dan 2 biljoen dollar gaat kosten, mocht het om de olie gaan hadden ze Hoessein 3 miljard kunnen toeschuiven en de olie zo kunnen binnenharken. In de tussentijd gaat nu de Iraakse regering veel geld verdienen per barrel, en hebben amerikaanse oliemaatschappijen naar mijn weten geen bids gewonnen in Iraq. Van de 70 dollar per vat gaat er ongeveer tussen de 1 en 2 dollar naar de oliemaatschappijen, de rest naar de iraakse staat. Ook komt er tegenwoordig niet meer olie uit de grond dan voor de oorlog.

    – Dan Zonnecellen, er zijn zeer zeldzame stoffen nodig daarvoor, die zeker niet overal te vinden zijn en die net zo eindig zijn als olie.
    http://www.energieportal.nl/Reviews/Groene-Energie/Waarom-duurzame-energie-niet-duurzaam-is-5007.html

    – Global warming door CO2 lijkt mij een redelijk plausibel verhaaltje.

    – Het enige nut van biodiversiteit is het onderhouden van andere biodiversiteit. Het enige verlies vindt pas plaats wanneer je flora en fauna intrinsieke waarde toe kent. De mens kan prima functioneren in een maakbare wereld waar wij bepalen wat er leeft, en dat kan makkelijk met een behoorlijk beperkte biodiversiteit, zoals we in Europa al decennia lang bewezen hebben.

    – De Nederlands bestuurders: Hoe remmen ze dat af dan? Bij mijn weten hebben ze enorme subsidies uitgedeeld voor zonnecellen en heffen ze enorme accijnzen op bv benzine.

  16. Joost Says:

    @Viktor

    Heeft jouw industrie (je zegt immers in de olieindustrie te werken) alvast een voorschot genomen op de maakbare wereld met beperkte biodiversiteit door de mexicaanse golf vol te pompen met olie? Jouw argumenten klinken erg wrang uit jouw mond in deze tijden.

    Verder onderschat je totaal het belang van biodiversiteit voor een goede bodembiologie en -bescherming, het belang van biodiversiteit als genetische pool voor evolultie, het belang van biodiversiteit voor medicijnontwikkeling.

    Ben overigens ook benieuwd naar je argumenten voor je beoordeling dat de europese biodiversiteit al decennia lang “behoorlijk beperkt” is. Kom je nog wel eens buiten?

  17. Victor Says:

    @16
    Mijn industrie… De zondebok van de maatschappij.
    Nee, niet de mensen die elke dag 1000 kilo metaal van A naar B bewegen om hun eigen lichaam van 80 kilo te vervoeren. De industrie is de boosdoener. Omdat ik hier achter een computer toetsen zit in te drukken, ligt dalijk de hele kust vd VS onder de olie. Nee, zeker niet omdat jij en ik olie nodig hebben voor onze comfortabele leventjes.
    Trouwens, ik daag je uit om 1 grondstof te noemen die zo ongelooflijk veel levens naar een hoger welvaartsniveau heeft getild.

    Ik onderschat helemaal niks. Je herhaalt notabene het argument wat ik zeg, dat het enige belang voor biodiversiteit, biodiversiteit is (alleen noem je het nu, genetische pool voor evolutie). Dat is sowieso kul, 99.99% van alle soorten zijn uitgestorven, en er zijn vaak massaextincties geweest waar meer dan 90% van alle soorten verdween, dat heeft de vorming van complexiteit geen seconde tegengehouden. Na elke extinctie was de volgende uitwaaiering in soorten gewoon weer spectaculairder en uitbundiger, dankzij het complexere startpunt (Law of accelerating returns).
    Over Europa, het enige oerbos in heel Europa ligt in Polen, de rest is aangelegd. Dat zegt denk ik al wel afdoende. Het is een volledig cultuur landschap en dat is niet erg. Prachtig, die alpenweides, de hollandse polders, de franse wijngaarden, de toscaanse landgoeden, de engelse Country. Maar de biodiversiteit is niets vergeleken met de prehistorie. En bodembiologie; netto is de productiviteit van onze landbouw al 2500 jaar continue toe aan t nemen, zo sterk dat de verwachting is dat we over 40 jaar, met 10 mld mensen we minder landbouwgrond nodig zullen hebben als nu. Mijn punt: ik denk niet dat we bodembiologie aantasten, mocht dat wel zo zijn, het netto resultaat is iig dat we meer uit onze grond halen.
    Trouwens, ik vind het een hele leuke ontwikkeling dat nou de beer en de wolf weer in opmars is, en dat allerlei vogels in steeds gezondere populaties zich weer in ons land vestigen (laatste telg, de zeearend!). Maar dit is een welvaartshobby. Mensen komen op de eerste plek, en wanneer wij intrinsieke waarde toe willen kennen aan dieren kunnen we daar iets aan doen. In andere woorden: laten we bij de beoordeling van de olie/gas/kool industrie op plek 1 beoordelen of het onze levens ten goede komt. Alles in meenemen ja, ook global warming, maar zeker ook of we het kunnen maken de economische ontwikkeling stil te leggen die op dit moment meer mensen uit de armoede trekt dan ooit te voren. Biodiversiteit kun je ook meenemen, maar wel in heel beperkte mate, want dat zal niet van groot belang zijn voor het welvaartsniveau van de mens.
    En laat duidelijk zijn dat er wel zaken zijn die mij ten harte gaan, dat zijn de schrijnende leven van miljoenen Afrikanen, Indiers en andere arme landen. En dat die overdreven verkettering van de olieindustrie wel eens kwalijke gevolgen kan hebben. Die levens verbeteren nu met een grotere vaart dan ooit, maar dan moet de westerse economische motor wel blijven draaien. Het redden van biodiversiteit is een kostbare hobby die weinig opbrengt, zoals alle hobbies moet het uit de bevolking zelf komen en zeker niet de geopolitieke insteek zijn.
    Dat verhaal over medicijnontwikkeling voelt ook altijd een beetje gezocht. Ik denk dat je meer aan medicijnontwikkeling doet als je de hele amazone plat legt, alle bomen verkoopt en dat geld in pharmaceutisch onderzoek steekt. Nee, mensen hebben hele sterke gevoelens bij het goede van de natuur, en proberen die gevoelens te verdedigen, door allerlei drogredeneringen er bij te verzinnen. Ik vind dat onzin, geef gewoon toe dat je graag intrinsieke waarde toekent aan flora en fauna. Dat je de amazone gewoon heel mooi vindt.

  18. Joost Says:

    Wat een lang verhaal.

    – olieindustrie als zondebok: ik zeg toch niet dat het jouw schuld is? Ik zet alleen vraagtekens bij opmerkingen vanuit iemand met jouw achtergrond in deze tijdgeest. En trouwens, de olieindustrie heeft welvaart gebracht, maar ook milieuvervuiling, milieurampen en misstanden (Shell in Nigeria). De schuld geheel bij de gebruiker leggen vind ik onredelijk. En trouwens, die olie is niet een verdienste van de olieindustrie, maar van de natuur. De olieindustrie is daar een handeltje in gestart en ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat dat niet altijd even maatschappelijk verantwoord gebeurd is.

    – ik ageerde vooral op jouw stelling dat “we in een maakbare wereld kunnen leven, waarbij wij bepalen wat er leeft, en dat kan makkelijk met een behoorlijk beperkte biodiversiteit, zoals we in Europa al decennia lang bewezen hebben.” Het gaat mij zeker niet alleen om de intrinsieke waarde van natuur. Het gaat mij erom:
    1 dat wij nog niets bewezen hebben want we hebben in europa historisch gezien zeker geen lage biodiversiteit, ook al staat biodiversiteit wereldwijd onder druk. Cultuurlandschap heeft deels bijgedragen aan een grotere biodiversiteit. Dus jouw maakbare ideaalbeeld (een gemaakte wereld met alleen dat leven wat we nodig hebben) blijft jouw ideaalbeeld en is gelukkig niet de realiteit. En er zijn overigens genoeg gebieden in europa waar weliswaar menselijke invloeden waarneembaar zijn maar waar de dynamiek vanuit de natuur overheerst, zelfs ook in Nederland.
    2 dat biodiversiteit heeft een belangrijkere rol dan alleen “intrinsieke waarde”. Toevallig woensdag Labyrint gezien? Moet je zeker eens doen. Bodembiologie is niet eenvoudig te vervangen door een technologie, voor taxol is nog geen synthetische vervanging, en als die vervanging er komt dan zijn we alleen op dit medicijn gekomen door kennis uit de natuur. En ook verder komen er per jaar verschillende nieuwe inzichten uit de natuur die ons helpen om onze omgeving te begrijpen en ons vooruithelpen om ons welzijns- of welvaartsniveau te verbeteren.

    Ik vrees dat je iets teveel vertrouwen hebt in het kunnen van de mens, naast een gezonde portie onwetendheid.

    En dan als laatste, het wegzetten van inspanningen als hobby klinkt me bekend in de oren. Een veelbesproken politicus gebruikt dit ook als populistisch middel om gehele bevolkingsgroepen weg te zetten. Ik ben nog niet zover, maar als dit in Nederland zo door gaat dan zal ik voortaan ook wat zaken als “rechtse hobby” bestempelen.

  19. Victor Says:

    @18
    “Ik vrees dat je iets teveel vertrouwen hebt in het kunnen van de mens, naast een gezonde portie onwetendheid. ”
    Het is heel vermoeiend om altijd maar naiviteit en onwetendheid te horen, alleen maar omdat je een optimistische visie heb. Terwijl ik het gevoel heb optimistisch te zijn, juist omdat ik meer weet en een sterker historisch besef heb.
    Ik zou zeggen bekijk dit boek eens:
    Improving state of the world
    http://books.google.com/books?id=e81YsqaUQH8C&printsec=frontcover&dq=improving+state+of+the+world&hl=nl&cd=1#v=onepage&q&f=false
    of dit:
    The rational optimist
    http://books.google.com/books?id=iPNQPgAACAAJ&dq=%22the+rational+optimist%22&hl=nl&ei=V-MITIbLOMj6_Aavo_nTDw&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCoQ6AEwAA

    Of anders kijk wat praatjes op http://www.TED.com om je vertrouwen in de mens een beetje op te vijzelen.
    Onze hersenen zijn de meest complexe voorwerpen in het bekende universum. Jij bent hier diegeen die een schrijnende onderschatting maakt van ons kunnen.
    Overigens is mijn ideaal beeld, vanzelfsprekend, een ideale wereld… Wanneer ons ideaal beeld een is met biodiversiteit en natuur is dat de ideale wereld. Mijn punt is, biodiversiteit bestaat omdat Chuck Norris het laat bestaan, het heeft geen intrinsieke waarde. Of, als je niet vd Chuck grappen bent. Biodiversiteit is geen doel op zich, maar moet een middel zijn om de levens van mensen te verbeteren. Wanneer een bepaalde hoeveelheid biodiversiteit essentieel is voor onze levens, by all means, ben ik er helemaal voorstander van. Ik heb het hier over prioriteiten, een miljard mensen die van minder dan een dollar per dag leven, schieten geen meter op met biodiversiteit, die gaan vooruit met olie/gas/steenkool industrie. Ik heb het over het feit dat er maar 1 ding belangrijk is, en dat is dat de levens van ons mensen beter worden (wij gelukkiger worden), biodiversiteit is daar maar 1 radartje van die ge’tweaked’ moet worden.

    “Een veelbesproken politicus gebruikt dit ook als populistisch middel om gehele bevolkingsgroepen weg te zetten.”
    Met als groot verschil dat ik van linkse hobbies hou.

  20. Victor Says:

    Toevoeging:
    Het geloven in eigen kunnen gaat in golven. Vele malen eerder werd optimisme en een geloof in de mens afgewisseld met cynisme en negativisme. Zoals de Age of Optimism en de Gouden Eeuw, tegenover de great Depression.
    Nu viert cynisme hoogtij (terwijl de mens het beter dan ooit heeft), maar ik denk dat we weer een periode van optimisme tegemoet gaan (eindelijk).
    De Kondriatievse lentes zijn altijd periodes van optimisme volgend op grote recessies. En grote technologische doorbraken stuwen die krachten. Aandelenbeurzen zijn rechtstreekse graadmeters van dat geloof en die massapsychologie. De jaren vijftig waren zo’n lente, de Roaring Twenties was de lente daaraan vooraf.
    Vanaf 2000 hebben we een Kondriatievse winter, die ongeveer 10-14 jaar duurt, nu is die grote recessie periode bijna voorbij en staan we aan de vooravond van de lente.
    De belangrijke technologische drijfkrachten die daar achter staan zijn duurzame energie, nanotechnologie in combinatie met biomimicry en gen tech.
    Hierdoor zal binnen 10 jaar ons energieprobleem opgelost zijn alsmede ons voedselprobleem. Nanotechnologie zal het einde van kanker betekenen.
    Deze ontwikkelingen zullen maken dat de mens weer bewondering krijgt van zijn eigen kunnen.
    Dan zal ik eindelijk geen roepende in de woestijn meer zijn.

  21. Frans Says:

    @Victor:
    de “spaanse studie” berust op drijfzand. Lees: http://switchboard.nrdc.org/blogs/paltman/credit_for_trying_spanish_stud.html maar eens.

    Bovendien ga je er aan voorbij dat de gevolgen van schadelijke effecten van fossiele brandstoffen uiteindelijk de economie ook negatief beïnvloeden.

    Simpel voorbeeld: fijnstof van auto’s veroorzaakt astma. Autorijders en olie-industrie betalen niet voor medicijnen, verminderde arbeidsproductiviteit en verminderde levenskwaliteit. Het eerste wordt betaald door het ziekenfonds, wat uiteindelijk in de ziekenfondspremie doorberekend wordt en dus arbeid duurder maakt en dus schadelijk is voor de economie. Het tweede wordt betaald door de werkgever van de astmalijder, die daardoor minder concurrerend is. Alleen het derde effect heeft geen effect op de economie maar wel op iemands levensgeluk.

  22. Joost Says:

    Laten we deze discussie dan maar eindigen met de conclusie dat jij tot de posivisten en ik tot de negativisten aangaande het kunnen van de mens. Maar laten we ook opletten dat we geen onzekerheden als waarheid gaan bestempelen. Je noemt bijvoorbeeld nanotechnologie als oplossing voor kanker, terwijl bij mijn werkgever het gevaar van nanotechnologie voor de gezondheid (“het nieuwe asbest”) wordt onderzocht. Van veel nieuwe technologische ontwikkelingen is de lobby (of is het propaganda) vanuit het bedrijfsleven zo groot dat het voor de buitenstaanders uitermate lastig is om de risico’s en de mate waarin de technologie gaat bijdragen aan een duurzame wereld in te schatten.

  23. Jeroen van Agt Says:

    @Victor,

    “Voor de duidelijkheid, Peak Oil als concept van productie top in de olie, daar geloof ik wel in. Maar de definitie, dat de daling na de top even snel verloopt als de stijging er voor, die betwist ik, en dat houdt geen rekening met de markt en technologische innovatie en interacties met andere energiebronnen.”

    Laten we eens naar de feiten kijken:

    Een recent voorbeeld van een groot olieveld wat recent gepiekt is het grootste olieveld van mexico: Cantarell. Dit veld is gepiekt in 2003 met een maximum productie van 2.1 miljoen vaten olie per dag. In 2009 produceerde het veld nog maar 772 duizend vaten per dag. Initieel had men voorspelt dat de daling 14% per jaar zou zijn, inmiddels is de daling al 36% per jaar!
    http://en.wikipedia.org/wiki/Cantarell_Field

    Bij de meeste olie velden die nu in gebruik zijn wordt gebruik gemaakt van gas of water injectie om ervoor te zorgen dat de dagelijkse productiecapaciteit op peil blijft. Dit heeft als effect dat het veld ook veel sneller daalt in productie (dan normaal) zodra het veld over zijn piek is. Meer informatie hierover kun je vinden op: http://en.wikipedia.org/wiki/Oil_depletion

    Als meer wilt weten hoe het echt zit zou ik adviseren om de volgende artikelen eens door te lezen: http://www.theoildrum.com/tag/overview
    Op de oildrum kun je ook veel lezen over de werkelijke decline curves van bestaande olievelen en de technieken die gebruikt worden om de olie uit de grond te halen.

  24. Renaat Says:

    @ Paul,

    je slaat de nagel op de kop. Het is natuurlijk absurd om Moore’s Law als drijvende kracht te bestempellen. Het is helemaal geen drijvende kracht, het was niet meer dan een vaststelling van de feiten en een voorspelling die bleek op te gaan voor o.a geheugenopslag maar zeker niet zondermeer voor allerlei andere evoluerende technologieën door te trekken is.

    @ Victor,

    natuurlijk zullen de prijzen van olie op niet al te lange termijn omhoog schieten. Dat is een logisch gevolg van het feit dat er steeds minder nieuwe (makkelijk te ontginnen) oliebronnen worden gevonden en de vraag op korte dalingen na nog steeds toeneemt.

    Ik geloof niet dat duurzame energie banen zou kosten, maar zelf als dat wel het geval is, dan is dat geen argument tegen het streven naar meer duurzame energie (en vooral naar energiebesparing). Het huidige economische systeem, de huidige energieverbruik en productie, … kost ons immers deze aardbol en is niet duurzaam, sociaal en eerlijk.

    Ik heb de indruk dat je geloof in het huidige economische systeem erg groot is. Daarmee ben je weliswaar niet de enige maar het getuigd van een zeer eenzijdige kijk op het huidige economische systeem dat immers weliswaar voor een klein deel van de de mensheid voor grote welvaart zorgt, maar dit ten koste van het welzijn van vele anderen, nu en op langere termijn.

    @ Koen,

    ik vind het altijd van een ongelovelijke arrogantie getuigen om als individu (en waarschijnlijk als niet wetenschapper) te beweren dat die grote meerderheid van wetenschappers die wel geloven dat de mens een bijdrage levert aan de opwarming van de aarde het mis heeft en dat omdat een kleine minderheid (veelal gesubsidieerd door de olie-industrie) beweert dat er niets aan de hand is. Het lijkt steeds meer en meer op de bewering dat de aardbol plat is.

    Overigens heb je wel volkomen gelijk door te stellen dat er nog andere – minstens even belangrijke – ecologische problemen zijn waarin ook argumenten te vinden zijn om zo snel mogelijk onanfhankelijk te worden van het gebruik van fossiele brandstoffen.

    @ Victor,

    de stoffen gebruikt in zonnecellen kunnen gerecycleerd worden, probeer dat maar eens met verbrande olie.

    Dat wij op een niet duurzamen manier op dit moment overleven met een beperkte biodiversiteit betekend niet dat een globale vergaande aantasting van de biodiversiteit ons niet voor problemen zou stellen. Het geloof dat het welzijn van de mens totaal los staat van de zich omgevende natuur is erg naïef. De meeste natuurrampen zijn immers geen natuurrampen, maar rampen veroorzaakt doordat de mens onvoldoende belang hechten aan natuur.

    De kosten veroorzaakt door het wegverkeer overschreiden ruimschoot de inkomsten van de accijnzen. (Ja, daar is ook onderzoek naar gebeurt.)

    Als de industrie (en de consument) werkelijk de kosten zou betalen die zijn/haar gedrag/productie/consumptie veroorzaakt, dan zou je mijn inziens heel anders praten. Jij ziet wel de positieve effecten, maar hebt geen oog voor de negatieve gevolgen die meestal gedragen worden door anderen.

  25. Victor Says:

    @21
    “Bovendien ga je er aan voorbij dat de gevolgen van schadelijke effecten van fossiele brandstoffen uiteindelijk de economie ook negatief beïnvloeden.”
    Ik ga helemaal nergens aan voorbij. Mijn queste is altijd het optimum. Jullie schuiven juist bij voorbaat fossiele brandstof aan de kant. Ik hou alles open.
    En die Spaanse studie, tja ik kan ook vraagtekens weer plaatsen bij de resultaten van “US National Renewable Energy Laboratory”, de “Spain’s Secretary of State for Climate and Minister of the Environment for Rural and Marine Affairs” en “the American Wind Energy Association”.
    Graag zou ik het fijne er van willen weten, tot die tijd vertrouw ik maar op mijn gutgeeling, kiezen voor het milieu, gaat per definitie ten koste van de efficientie in de economie.
    @22
    Over lobbies gesproken, die hele angstzaaierij over asbest is enorme onzin. Iets van 99% van de asbest die gebruikt wordt is totaal veilig. Lobbyisme komt van beide kanten natuurlijk.
    Het is belangrijk echter dat inderdaad de gevaren onderzocht worden. Maar technologische ontwikkeling stop je nooit. Het beste kun je het boven de grond houden en genoeg ‘heroes’ aan jou kant krijgen, zodat je zeker weet dat je het goede van de technologie oogst en het kwade kan bestrijden.
    @23
    Feiten?
    Tja als het zo makkelijk was.

    SCIENCE AND INDUSTRY:
    Oil: Never Cry Wolf–Why the Petroleum Age Is Far from over
    Leonardo Maugeri

    A new tide of oil doomsters is once again heralding the end of the Oil Era. The so-called Hubbert model, which they use, considers geology a faith more than a dynamic science influenced by many factors. Hydrocarbon reserves are finite–of this there is no doubt. And yet, contrary to the Hubbertians’ claims, no one knows just how finite they are. More than geology, technology and economics dominate the evolution of reserves. The problem with the oil doomsters’ thesis, according to the policy forum by Maugeri, is that geology is not destiny, but rather only a part of a much more complex picture that does not indicate the world is running out of oil.

  26. Victor Says:

    @24
    OK dan, daar is ie weer “naief”….
    Aantal dingen:
    “Klein deel van de mensheid welvaart”, uh nee, de meerderheid van de mensheid bestaat nu uit de middenklasse. Dit is voor het eerst in de historie.
    Trouwens ik zeg ook dat het OK is naar duurzaam te streven, maar ik eis dat daar eerlijk over gediscussieerd wordt.
    Overigens met jouw voorspellende kennis over de olieprijs zou je stinkend rijk kunnen worden op de oliemarkt, ik loop echter al wat langer mee op de markt en geloof niet in je glazen bol.
    In steeds welvarend wordende landen hebben mensen steeds minder last van natuurrampen, die steeds minder slachtoffers eisen.

  27. Jeroen van Agt Says:

    @Victor,

    “contrary to the Hubbertians’ claims, no one knows just how finite they are.”

    Ik zou zeggen kijk naar de keiharde feiten. De productie getallen van de meeste olievelden zijn aan het dalen (gepiekt). Kwestie van (korte) tijd totdat we wereldwijd gepiekt zijn. De hoogste olieproductie OOIT was in 2008 (nog voor de crisis). Toeval ?

    ps Ik heb het gevoel dat je dagelijkse productie en beschikbare hoeveelheid olie door elkaar haalt. Bij piekolie gaat het om de dagelijkse productie. Zodra deze gaat dalen dan ontstaat er direct een groot verschil tussen vraag / aanbod, met alle gevolgen vandien.

  28. Victor Says:

    @27
    Wisdom of crowds.
    Wil je een massapsychologie meting op de olie weten, kijk gewoon naar de markt.
    Alle informatie over het wel en wee van olie staat daar in. Momenteel staan we op 71$. Een fikse daling vanaf 85$ een dikke maand geleden.
    En de helft vd top.
    De markt gelooft niet in je angst.
    De markt heeft gelijk.

  29. Jeroen van Agt Says:

    @28,

    “De markt heeft gelijk”

    Interessante constatering.

    Olierprijs eind 2008 (vlak voor crisis): $140
    Crisis start 60 dagen later, markt stort in, vraag naar olie stort in. Olieprijs januari 2009: $33
    Nu staat de olieprijs op $71,- (dat is overigens $10 hoger dan tijdens de storm van Katrina, waar iedereen moord en brand schreeuwde vanwege de hoge olieprijs van $60,-)

    Oftwel een verdubbeling van de prijs ten opzichte van het begin van onze crisis. Ik heb nog geen tekenen gezien dat onze economie (tijdens de crisis, die nog steeds bezig is) fors aan het stijgen is.

    Met andere woorden de vraag naar olie is niet fors gestegen in die periode. Dat kan dan alleen maar betekenen dat er problemen zijn met het aanbod van de olie.

    Overigens zit er in de markt ook heel veel speculatie. Je ziet dat een dalend en stijgende olieprijs versterkt wordt door speculaties. Echter de basis beweging (omhoog/omlaag) wordt veroorzaakt door fundamentele factoren zoals vraag vs aanbod.

  30. Victor Says:

    @29
    Het betekent dat dit de juiste prijs is, alles in acht genomen (inclusief speculatie = toekomstvoorspelling vd massa).
    De vraag is nog maar of de stijgende trend niet al doorbroken is volgens de technische analyse de afgelopen maand, laat staan dat je zo maar kan stellen dat hij binnen korte termijn door de 142 dollar gaat zoals in dit artikel gebeurd.

    Het is tendentieus, en als jij zegt dat het feitelijk is, noem ik je een charlatan.
    En als je echt 100% overtuigt bent van je gelijk, zou ik willen zeggen ga long in olie. Jij wordt rijk, en tegelijkertijd maak je olie duurder zodat het minder gebruikt zal worden.

  31. Jeroen van Agt Says:

    @Victor,

    Je hebt gelijk om te stellen dat het heel moeilijk is om te voorspelen wat de olieprijs op korte termijn precies gaat doen. Echter alle feiten wijzen erop dat deze weleens heel hard zou kunnen stijgen, hoe hard en op welke termijn, dat is inderdaad moeilijk te zeggen. Verder zijn er ook al economen die voorspellen dat onze economie nu zo fragiel is dat een olieprijs boven de $100,- al kan zorgen voor het starten van de 2e (diepere) economische crisis.

    Overigens is het Paul die een schatting maakt voor de olieprijs (en niet ik).

    Zolang we onze economie gekoppeld houden aan olie zal deze neergaande spiraal zich blijven voortzetten. De enige manier om hier uit te breken is door massaal in te zetten op een 100% duurzame energievoorziening en op energiebesparing (zeker om de overgangsperiode mogelijk te maken).

    Verder steek ik mijn geld liever in duurzame oplossingen, dat past wel in onze missie

  32. Victor Says:

    @31
    t komt allemaal toch dogmatisch en principieel over. Blijkbaar staat jullie naam voor Olie Nee.
    De queste naar de waarheid (de waarheid hier is het maatschappelijk optimum) wordt altijd obscuur wanneer je mogelijkheden principieel uitsluit.
    Zoals ik trouwens al zei, de kredietcrisis = de energiecrisis.
    En in verscheidene vormen van duurzame energie verdubbelen de investeringen jaarlijks.
    Overigens is olie al een 30 tal jaren op zijn retour:
    http://www.energybulletin.net/image/uploads//woodfeedcoal.JPG

  33. G. Zeeland Says:

    De markt? Haha, was die er maar. Heeft men zich op de middelbare school verdiept in ‘de vrije markt’? Ik zeg het bewust, want het gaat om elementaire kennis, niet eens zware universitaire. Enkele belangrijke marktvoorwaarden: geen monopolies, geen publieke goederen/wel eigendomsrechten, geen externe effecten, wel transparantie, geen transactiekosten, geen overheidsingrijpen (allemaal binair gesteld natuurlijk). Als er wel één conglomeraat van heersende orde bestaat, dan is het de groep fossiele industrie ism beschermende regeringen die juist de markt verzieken door deze voorwarden met voeten te treden en zo eerder het tegengestelde van een markt bewerkstelligen.

    Voorbeelden:
    (1) benzine in de US zou 5x zo prijzig moeten zijn om de onbetaalde (externe) effecten te compenseren. Iemand moet ze betalen. Wie? De verre Afrikaan (die het niet kan en klimaatvluchteling wordt?), de belastingbetaler, de premiebetaler. Niet de vervuiler in elk geval.
    Zie bijv: http://www.earth-policy.org/books/pb3/PB3ch1_ss2
    Of recenter, dat investeren in kolen = weggooien van geld:
    http://legalplanet.wordpress.com/2011/09/28/accounting-for-the-harm-of-coal/

    (2) fossiele brandstoffen ontvangen altijd al veel meer subsidie dan de groene sector. Wellicht niet per Joule, maar het gaat er meer om dat goed lopende bedrijven niet gesteund zouden moeten worden, punt. Bescherming van oude belangen hindert innovatie en marktwerking (nog afgezien van het minder goed te bewijzen (transparantie!) lobbycircuit dat gegarandeerd de fossiele sector grager ondersteunt).

    Door punt 1 & 2 is het waarschijnlijk het geval dat mét inbegrip van externe kosten en verwijdering van subsidies fossiele brandstoffen al uit de markt gedrukt zouden zijn, althans als brandstof.

    (3) Voorraaden olie: wie kan ze zo maar claimen? Geen eigendomsrechten. Tragedy of the commons. Voor hetzelfde geld heeft Nederland toevallig een flinke hoeveelheid gas, komt een wat machtiger land binnen (zeg China) en onttrekt hier de boel, de overheid krijgt een flink schijntje als doekje voor het bloeden en het volk blijft achter met een uitgeputte, vieze, ziekmakende omgeving. Iets vergelijkbaars gebeurde in Nigeria, maar dan echt. Maar ja, gelukkig was Nederland al wat rijker en voortvarender! Tot nog toe, dan, want op duurzaam vlak draagt NL nog net niet de rode lantaarn.

    (4) monopolies: het lijkt me duidelijk. Weliswaar geen monopolies, maar de oliehandelaren zijn dan, het lijkt een woordgrap, oligopolisten. Dit staat vér van de markttheorie die juist zegt dat er veel kleine aanbieders moeten zijn. Bijv: decentrale energieopwekking door… burgers – ook een minder risicovolle aanpak trouwens. Power to the people, heet dat, in plaats van een bijna communistsch aandoend complex van olie-industrie en regeringen, die impliciet een olie-oekaze uitriepen en hun volk graag verslaafd houden aan het zwarte goud.

    Gelukkig zien we dat zelfs ondanks dit enorme markt- en overheidsfalen de groene energie, de democratisering daarbij een hoge vlucht neemt. Ik geloof dat dit ook onderdeel is van een grotere transitie, allicht ook de ‘Occupy-beweging’.

  34. Ruud Says:

    Vandaag een zeer kort berichtje op BNR (nieuwsradio). Griekenland zou bezig zijn om met Duitsland te investeren in zonne energie. Deze stroom zou Griekenland willen leveren om de schulden af te betalen. Volgend jaar, volgens een uitgelekt rapport (denk bewust om de mensen niet te laten schrikken) gaan de energie prijzen weer omhoog en dat zou tot ergens rond 2030 doorgaan. Wind en zon is al rendabel en dat rendement gaat alleen maar omhoog. Ik ben van mening dat de rek er nu wel uit is, omdat we niet meer energie (lees olie) kunnen winnen. Economie draait op energie en die wordt steeds schaarser, welke politicus durft te zeggen waar we echt aan toe zijn?

Geef een reactie

WP Theme & Icons by N.Design Studio
Gebruiksvoorschriften | Privacybeleid Adverteren Entries RSS Comments RSS Log in